Historia powszechna

Państwo chińskie, jeszcze pod koniec XVIII w. uważające się za supermocarstwo, w wiek XX wkroczyło jako organizm słaby i nawet oficjalnie pozbawiony wielu atrybutów suwerenności. Ogłoszona w 1911 r. Republika Chińska rychło stanęła w ogniu walk wewnętrznych. Jednakże znakomita ekipa apolitycznych, wykształconych na europejskich i amerykańskich uczelniach dyplomatów potrafiła wyzyskać skądinąd ulotne koniunktury międzynarodowe.

Książka Emile’a Josepha Dillona (1854-1933) – cenionego dziennikarza i publicysty politycznego – ukazuje przebieg, kulisy i skutki paryskiej konferencji pokojowej w 1919 r. To wielowymiarowa analiza idei, motywacji i działań uczestników obrad – tych, którzy rościli sobie prawo, by wówczas rozdawać karty i tych, o których losie chciały decydować zwycięskie mocarstwa.

Raoul Wallenberg pochodził ze znanej szwedzkiej bankierskiej rodziny. Ukończył architekturę w USA. Jako sekretarz Poselstwa Królestwa Szwecji w Budapeszcie w latcach 1944-45 uratował życie tysiącom Żydów, udzielając im dyplomatycznej opieki. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Budapesztu Wallenberg został aresztowany przez NKWD i wywieziony do Rosji. Mimo wielu dyplomatycznych interwencji kolejnych szwedzkich rządów, niestety mało zdecydowanych i nieskutecznych, nie udało się go odnaleźć.

Pierwsze polskie wydanie głośnej książki Arthura Moellera van den Brucka Das dritte Reich (1923), będącej jednym z najważniejszych manifestów tzw. rewolucji konserwatywnej w Niemczech. To ostra krytyka liberalizmu, komunizmu i ładu politycznego Europy, jaki został zaprojektowany przez zwycięzców I wojny światowej. To również historiozoficzna, dokonana na szerokim tle prądów kulturowych Europy analiza dziejów Niemiec i próba wskazania innej dla nich drogi niż ta obrana w Republice Weimarskiej – ale i innej niż ta, na którą wkroczyły one w latach 30. XX w.

„Portugalia w II wojnie światowej udziału nie wzięła. Leżące na peryferiach europejskiego kontynentu państwo w latach 1939-1945 odegrało jednak znacznie ważniejszą rolę, niż mogłoby to wynikać z powszechnej opinii na ten temat. Mimo swojej neutralności udzieliło bowiem szerokiej pomocy aliantom, w kilku przypadkach wywierając kluczowy wpływ na przebieg wojny w rejonie Morza Śródziemnego i na Atlantyku, a nade wszystko na utrzymanie Półwyspu Iberyjskiego z dala od wojennej zawieruchy. […]

Drugie, poprawione i uzupełnione wydanie książki, która ze względu na swój charakter oraz wykorzystany obszerny, trudno dostępny oraz zróżnicowany materiał źródłowy, pochodzący z kilkudziesięciu archiwów, a także kolekcji rękopisów z kilku krajów, jest niezastąpioną monografią tytułowej problematyki.

Praca poświęcona jest konstytucjonalizmowi Rosji i jego współczesnemu funkcjonowaniu w Federacji Rosyjskiej. Przedstawione zostało podłoże historyczne, tj. zarówno próby stworzenia rosyjskiego modelu konstytucyjnego przed rewolucją bolszewicką (okres przed 1905 r. opracował H. Izdebski), jak kształtowanie się monarchii konstytucyjnej, umocnienie oraz dekompozycję "konstytucjonalizmu socjalistycznego" (A. Bosiacki, który przedstawił także zagadnienia współczesnego konstytucjonalizmu Federacji Rosyjskiej).

Apostołowie i technokraci przybliżają skomplikowany okres hiszpańskiej historii - rządu Francisca Franco - skupiając się na otaczających Caudillo ludziach: skąd się wzięli, jak zareagowali na wybuch wojny domowej, jakie państwo zamierzali współtworzyć – i wreszcie, jak wyobrażali sobie przyszłość po śmierci Franco.

Praca nie unika kontrowersyjnych zagadnień, takich jak przemoc po obu stronach konfliktu z lat 1936-1939, relacje Hiszpanii z III Rzeszą czy wreszcie rola Juana Carlosa w transformacji ustrojowej. Jednocześnie oferuje szerokie tło porównawcze, zestawiając Nowe Państwo z Portugalią Salazara i Włochami Mussoliniego.

Tom zawierający analizy faszyzmu i komunizmu autorstwa związanego z Uniwersytetem Jagiellońskim historyka doktryn politycznych i prawnych, prawnika i konstytucjonalisty (żyjącego w latach 1925-1983), wśród nich wydaną w 1983 r. w drugim obiegu głośną pracę O granicach reformowalności systemu komunistycznego, zawierającą analizę wydarzeń 1981 r., studia relacji władza-społeczeństwo w systemie komunistycznym, genezy i skutków komunistycznego antydemokratyzmu oraz związku ideologii z polityką, a także porównanie komunizmu i faszyzmu.