Biografie, wspomnienia

Z tego „wszystkiego, co Polskę stanowi" zostało wybranych kilkadziesiąt postaci, świadków naszych dziejów, tworzących łańcuch pokoleń, począwszy od Mieszka I do czasów współczesnych. Wśród nich są ci, którzy tworzyli fundamenty naszej tożsamości, ci, którzy w różnych czasach bronili wolności i walczyli o niepodległość Polski, ci, którzy rozwijali kulturę: naukę, język i sztukę, ci, którzy swoją pracą budowali gospodarczą pomyślność naszej ziemi, a także ci, którzy ofiarowali Ojczyźnie swoje cierpienie i przeszli przez życie dobrze czyniąc. Dzieje Polski od zarania jej państwowości są związane z dziejami Kościoła. Tę chrześcijańską tożsamość ukazują biografie bohaterów książki. Wartości, które przyjęli i którym służyli są tym, „co Polskę stanowi".

To głośne, klasyczne już dzieło zostało okrzyknięte najbardziej wymowną ze wszystkich książek Fultona J. Sheena. Będąc owocem wielu lat refleksji, modlitwy i badań, ta dramatyczna i poruszająca opowieść o narodzinach, życiu, ukrzyżowaniu i zmartwychwstaniu Chrystusa jest zarazem pełnym żarliwości, fascynującym portretem Boga-człowieka, nauczyciela, uzdrowiciela, a nade wszystko Zbawiciela, którego obietnica podtrzymywała w ludzkości nadzieję przez tysiąclecia.

Bohaterem książki jest prymas August Hlond (1881-1948), urodzony na Śląsku, w katolickiej, wielodzietnej rodzinie o tradycjach patriotycznych, salezjanin, doktor teologii, pierwszy ordynariusz diecezji katowickiej, następnie biskup gnieźnieński i Prymas Polski.

Życie Chestertona może się wydać na pierwszy rzut oka mało interesujące – brak w nim wszak skandali, ekscesów, morderstw, narkotyków i niebezpiecznych morderstw. Jednak, jeśli mu się bliżej przyjrzeć, jak tego dokonał autor tej biografii, odnaleźć w nim można i wielką podróż, i wielką bitwę, i wielki romans. Z kart tej książki jawi się Chesterton jako postać naprawdę niezwykła, pełna życia, radości i miłości. W szeregu fabularyzowanych epizodów poznajemy niesamowitą osobowość tego apostoła zdrowego rozsądku, jego dojrzewanie i odnajdywanie powołania, perypetie uczuciowe, ewolucję ideową, przyjaźnie i postawę wobec świata. A wszystko to ujęte w doskonałą, literacką formę, której nie powstydziłby się sam bohater tej biografii.

Nic a nic nie zapowiadało, że Jan Maria Vianney odegra jakąś szczególną rolę w doprowadzaniu ludzi do Boga. W seminarium miał ogromne problemy z przyswojeniem sobie wymaganej wiedzy, a już zupełnie nie radził sobie z łaciną. Jeden z profesorów miał podobno powiedzieć o nim: „Co taki osioł może zdziałać w duszpasterstwie?”. Nie miał też zadatków na porywającego kaznodzieję. Przemawiał długo, wysokim, chrypliwym głosem, raz za razem tracąc wątek. Jak to się stało, że ów nieporadny „nieuk” zdobył dla nieba ogromną rzeszę ludzi, możecie przeczytać w tej znakomitej biografii sławnego proboszcza z Ars.

W swojej książce Elżbieta Zarych przedstawia zadziwiającą biografię Karola na szerokim, historycznym tle. Ukazuje zarówno jego życie prywatne, jak i działalność publiczną. Nie tworzy przy tym panegirycznej laurki doskonałego władcy, ale rysuje postać człowieka z krwi i kości, który popełniał błędy, ale z niezwykłą determinacją i w duchu służby realizował swoje powołanie jako polityka, męża i ojca.

Książka przedstawia sylwetkę Prymasa Tysiąclecia, począwszy od jego dzieciństwa i młodości, przez rodzące się powołanie i pierwsze lata kapłaństwa, aż po służbę Kościołowi i Ojczyźnie w najtrudniejszym okresie jej komunistycznego zniewolenia. Publikację wzbogacają liczne zdjęcia, relacje świadków, a także fragmenty nauczania oraz kalendarium życia Prymasa Tysiąclecia. Dołączony do książki film dokumentalny Telewizji Polskiej w reżyserii Pawła Woldana przedstawia sylwetkę Prymasa.

Fascynująca opowieść o rotmistrzu Witoldzie Pileckim, kresowym zagończyku walczącym z bolszewikami o polskie Wilno i Warszawę w 1920 roku, który według brytyjskiego historyka Michaela Foota był jednym z sześciu najodważniejszych żołnierzy drugiej wojny światowej!

Poruszające świadectwo losu młodego Polaka-patrioty w stalinowskich czasach pogardy. Krzysztof Czerwiński bez patosu, niezwykle rzeczowo, a nawet – kiedy to w ogóle możliwe – z humorem opisuje swoje doświadczenie młodocianego więźnia, ofiary sadystycznego systemu prześladowań. Ten właśnie spokój narracji w zestawieniu z dramatyzmem opisywanej sytuacji jest jedną z wielkich wartości tej ważnej książki. To lektura dla dzisiejszych uczniów i dla tych, którzy jeszcze tamten czas pamiętają.

Prof. Andrzej Nowak (UJ/PAN)

Chcąc scharakteryzować arcybiskupa Antoniego Baraniaka, należałoby napisać: skromny, pracowity i rozmodlony. Do końca wierny swojemu kapłańskiemu i zakonnemu powołaniu, człowiek odpowiedziany i godny zaufania. Te cechy sprawiły, że był sekretarzem dwóch wielkich prymasów Polski: kard. Hlonda i kard. Wyszyńskiego.

Wstrząsające świadectwo o potwornej zbrodni. Opowieść o kobiecie, która przeszła przez piekło obozu śmierci. Autorka zebrała i spisała tu wspomnienia swojej matki, Kazimiery Gruszczyńskiej, z lat jej pobytu w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.