Biografie, wspomnienia

Tematem książki jest publicystyka Józefa Mackiewicza, profetycznego pisarza-intelektualisty.

Jego myśl – równie wartościowa jak jego twórczość literacka – pozostaje wciąż aktualna, długo jednak znajdowała się na marginesie zainteresowań badawczych historyków, zwłaszcza historyków myśli politycznej. Był Mackiewicz wyjątkowym znawcą problematyki rosyjskiej, bolszewickiej i sowieckiej oraz niemieckiej. Konsekwentnym, ideowym antykomunistą. Nade wszystko był jednak świadkiem epoki i znawcą spraw polskich w okresie historycznych przemian w połowie XX wieku.

Mieczysław Lepecki dwukrotnie – jeszcze przed II wojną światową – wyruszył w podróż na Syberię i Daleki Wschód, żeby zobaczyć miejsca martyrologii Józefa Piłsudskiego i tysięcy innych Polaków zesłanych w te niegościnne rejony za dążenie do odzyskania przez Polskę niepodległości.

Antoni Słonimski w 1932 roku odbył podróż do ZSRR, której plonem stał się prezentowany tom. O jego odbiorze w Rosji tak pisał sam autor: "Od czasu książki Moja podróż do Rosji jestem na czarnej liście u sowieckich urzędników. Proszą co pewien czas wszystkich literatów i karmią kawiorem - a ja za karę muszę siedzieć w domu".

"Wędrówki niezamierzone" to dzieje rodziny, której losy splotły się nierozerwalnie z historią naszego narodu. Wraz z autorką przemierzamy szlak jej niezwykłej wędrówki - od Jezupola nad Dniestrem przez Kazachstan, Środkowy Wschód, Liban, Anglię, by znaleźć się z powrotem w Polsce, ale już nie takiej, o jakiej marzyła przebywając poza jej granicami.

Na Kroplę goryczy składają się cztery opowieści o przedstawicielach kresowych rodów: Marii z Jordan-Rozwadowskich Górskiej, Michalinie z Woyniłłowiczów Horwattowej, rodzinie Stulgińskich oraz Zofi i z Hartinghów i Wincentym Wołodkowiczach. Ich domy – dwory i pałace położone na dawnych Kresach Wschodnich – oraz wznoszone przez nich świątynie po traktacie ryskim znalazły się poza granicami Rzeczypospolitej.

"Wspomnienia zawarte w tej książce są relacją tego, co przeżyłem i czego byłem świadkiem w burzliwych latach 1939–1947. Napisałem je „na gorąco”, natychmiast po wylądowaniu w Wielkiej Brytanii, po zakończeniu przez 1. Dywizję Pancerną służby okupacyjnej w Niemczech, to jest w zimie 1947/48, póki pamięć jeszcze świeża i póki nowe problemy, które staną przed każdym z nas, nie przygaszą wspomnień.
W kreśleniu tej relacji nie chodziło mi o opisywanie własnych przeżyć. Tematem jest sam szlak, którym biegli żołnierze polscy, by służyć wielkiej sprawie, niezłamani klęską wrześniową ani przeszkodami, jakie stawały im na drodze. Mój szlak był tylko jednym z tysięcy i tysięcy podobnych, a ja byłem tylko jednym z nich."

Prezentowana biografia, w zamierzeniu pełna, opowiada o życiu Aleksandra Krzyżanowskiego, legendarnego „generała Wilka”. W przeważającej części dotyczy okresu, w którym sprawował on funkcję komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK. Był to niewątpliwie najważniejszy, choć czasowo niezbyt długi, fragment życia i działalności „Wilka”. Postać komendanta przedstawiona została na szerszym tle konspiracji polskiej na Wileńszczyźnie w okresie drugiej wojny światowej.

Gawędy o czasach i ludziach to zbiór wspomnień autora, w których opisał on dzieje rodzinnej Kowieńszczyzny i współczesne sobie wydarzenia na przestrzeni stulecia. Skromny tytuł nie oddaje w pełni wartości tej książki obejmującej kilkadziesiąt wspomnień-biogramów różnych osób, które autor miał okazję poznać w swoim długim i bogatym życiu. Dziesiątki sag szlacheckich, setki postaci, tysiące szczegółów, umiejscowionych w konkretnych okresach i sceneriach.

„Chopin i Majorka” – pod tym „turystycznym” tytułem  kryje się nie tylko barwna gawęda i  niemalże literacka opowieść Macieja Patkowskiego o wydarzeniach w Valldemossie na przełomie 1838 i 1839 roku. Jest to glosa do romansów i miłości Fryderyka Chopina z czasów, kiedy był on młody aż do jego wyjazdu z Majorki. To również bardzo osobiste wyznanie autora o tym, jak Chopin i jego muzyka stały się tematem, który do dzisiaj stanowi nieodłączną część jego życia, towarzyszy mu niemal każdego dnia i powoduje, że – mówiąc językiem młodych ludzi – jest „zakręcony” na punkcie Chopina.

Pani na Złotym Potoku to biograficzna opowieść o Marii Beatrix z Krasińskich Raczyńskiej (1850–1884). W książce tej możemy przyjrzeć się życiu córki romantycznego poety Zygmunta Krasińskiego. Kobiety, obdarzonej dużą inteligencją, artystycznymi talentami, ale także niełatwym charakterem. Wraz z bohaterką przemierzamy Europę podczas jej licznych podróży, poznajemy kulisy planowanego w tajemnicy królewskiego mariażu, bywamy na balach, odwiedzamy siedziby polskiej arystokracji.

„[Książka ta] jest pierwszym tak obszernym opisem biografii autora Wojny i sezonu oraz jego twórczości powstałej po roku 1945. Autor dotarł do wielu mało znanych faktów z życia Pawlikowskiego, zbadał jego rozproszone, często trudno dostępne teksty, dotarł do materiałów archiwalnych […]."

Stanisław Schimitzek (1895–1975) – wyższy rangą urzędnik Ministerstwa Spraw Zagranicznych w II RP. Podczas II wojny światowej wyemigrował na zachód Europy (m.in. do Francji, potem do Portugalii). W trakcie tej tułaczki spisał Dziennik, w którym komentował (niekiedy w typowy dla siebie sarkastyczny sposób) stosunki panujące w MSZ przed wybuchem światowego konfliktu, a po wrześniu 1939 r. – bieżące wydarzenia z Rumunii oraz Francji (do jej upadku w czerwcu 1940 r.), gdzie przebywał w charakterze urzędnika państwa polskiego na uchodźstwie.