Kultura i Społeczeństwo

W najgłębszej, parabolicznej warstwie utworu, wybrzmiewa pytanie o przyczyny najtragiczniejszego w dziejach świata upadku, jakim jest rozgrywająca się na naszych oczach agonia cywilizacji antyczno-chrześcijańskiej. Czy proces ten jest wynikiem praw historii, przypadku bądź błędu ewolucyjnego? Czy raczej planu realizowanego w intencji czystego zła, w celu kultowym, ezoterycznym, niewytłumaczalnym w porządku doczesności?

O średniowiecznych krucjatach napisano wiele książek, w których aż roi się od jawnych i celowych kłamstw, mniej lub bardziej świadomych przeinaczeń oraz uprzedzeń, kompletnie nie oddających ducha idei krucjatowej. Wielotomowe publikacje specjalistów okazują się niewystarczająco pojemne, by obejmować rzeczywistość w sposób całościowy, przez co zostawiają miejsce ideologicznie zaangażowanym twórcom kultury na zapełnienia luk własnymi wyobrażeniami.

Książka, którą oddajemy do rąk czytelników, ma przyczynić się do odrzucenia usankcjonowanych polityczną poprawnością krucjatowych paradygmatów. Stanowi ona swoisty zbiór wątpliwości, z jakimi autor mierzył się niemalże od początku zainteresowania problematyką wypraw krzyżowych. Czy krucjaty rzeczywiście zaczęły się od wyprawy na Jerozolimę? Czy krzyżowcy faktycznie dokonali niesławnej rzezi? Czy Saladyn okazał miłosierdzie pokonanym łacinnikom?

Marksistowskie, bolszewickie, antyludzkie idee są dziś narzucane społeczeństwom zachodnim nie tylko za pośrednictwem mediów, kina i teatru, szkoły i uniwersytetu, ale także za pomocą stanowionego prawa, przez instytucje od wieków cieszące się ogromnym autorytetem, które w sposób niezauważalny dla milionów ludzi zostały przejęte i przebudowane przez marksistów kulturowych, by służyć rewolucji. Jak do tego wszystkiego doszło? Na jakim etapie rewolucji jesteśmy? Co nas jeszcze czeka? O tym jest ta książka.

Marksistowskie, bolszewickie, antyludzkie idee są dziś narzucane społeczeństwom zachodnim nie tylko za pośrednictwem mediów, kina i teatru, szkoły i uniwersytetu, ale także za pomocą stanowionego prawa, przez instytucje od wieków cieszące się ogromnym autorytetem, które w sposób niezauważalny dla milionów ludzi zostały przejęte i przebudowane przez marksistów kulturowych, by służyć rewolucji. Jak do tego wszystkiego doszło? Na jakim etapie rewolucji jesteśmy? Co nas jeszcze czeka? O tym jest ta książka. 

Czy Polacy wciąż tworzą wspólnotę narodową? Czy III RP to pasmo klęsk i porażek, czy również sukcesów tylko nie chcemy lub nie umiemy ich dostrzec? Czemu nie mamy być z nich dumni? Jak zbudować silne państwo, którego nie będziemy musieli się wstydzić? Wreszcie: dlaczego wyjaśnienie katastrofy smoleńskiej jest tak bardzo ważne dla przyszłości Polski, jej pozycji na arenie międzynarodowej, ale także dla nas, jako wspólnoty?

Sięgając po ten esej Czytelnik może poznać tajniki wdrażania pewnych koncepcji przez ludzi określonych przez Hayeka mianem „zawodowych sprzedawców idei”. (...) Owi „zawodowi sprzedawcy idei” są jedną z głównych przyczyn dla których wielu ludzi, zdawałoby się na pierwszy rzut oka rozsądnych, słysząc opinie intelektualistów, wyłącza automatycznie własny rozum przyjmując poglądy i opinie zasłyszane, za własne.

W dosyć sennej atmosferze siermiężności i przaśności na pół gomułkowskiej, na pół gierkowskiej, zdarzają się dramaty na miarę Szekspira: romanse, zabójstwa, zdrady. W społeczności, gdzie każdy wie wszystko o każdym, obserwujemy degrengoladę nawet całych rodzin, ale także niesamowity upór jednostek, by nie zaniżyć raz wyznaczonych standardów życia.

Andrzej Urbańczyk podjął próbę ukazania zarówno ważniejszych wyników sportowych, jak i ingerencji ideologiczno-policyjnej ze strony państwa w funkcjonowanie tej gałęzi sportu, która jak chyba żadna inna kojarzona jest ze swobodą, rozgrywa się bowiem w niezmierzonej przestrzeni oceanu, a "przeciwnikiem" nie jest konkurent, lecz natura: woda, wiatr.

O ile Ferdynand Goetel zapisał się bez wątpienia w historii literatury jako nowelista, powieściopisarz, reportażysta i pamiętnikarz, miał swój udział jako scenarzysta filmowy oraz autor sztuk teatralnych i słuchowisk radiowych, był aktywny jako dziennikarz sportowy i redaktor paru pism, do jego literackich zasług rzadko bywa zaliczany dorobek publicystyczny, sytuowany przeważnie na marginesie jego dokonań (uwagę zwróciły chyba jedynie niektóre pisma polityczne, zwłaszcza kontrowersyjny tom Pod znakiem faszyzmu).

„Literatura jest oczywiście wielogłosem, w którym ważniejszy, a może wręcz zasadniczy byłby jednak, co mniej oczywiste, gest wzmacniana głosów wcześniejszych, nie zaś: odcinania się od nich bądź z nimi zrywania. Literatura jest także ze swej istoty reakcją na głosy innych i ta jej reakcyjność jest obowiązkiem, powinnością, warunkiem istnienia, ale również warunkiem jej rozumienia. Bez owego elementu reakcyjnego rozumienie literatury i rozumienie się dzięki literaturze nie są możliwe. Tak kiedyś i tak teraz rozumiem tezę Karola Irzykowskiego, że «warunkiem każdej sztuki jest pogłos»".

W obecnej sytuacji kulturalnej ta książka jest bardzo potrzebna, świadomie używam określenia „kulturalna”, ponieważ zawartość i znaczenie niniejszego zbioru rozpraw i szkiców przekracza granice literatury. Sens dziedziczenia ma także wymiar krytycznoliteracki, bo prawdziwa krytyka – taka, jaką uprawiali Brzozowski, Irzykowski, Stempowski, Kijowski – poprzez literaturę odnosi się do zjawisk i procesów pozaliterackich.

Dziennik kwarantanny – to jedna z najważniejszych książek krytycznych tego stulecia: fascynujący dziennik lektur jednego z najwybitniejszych krytyków literackich ostatniego półwiecza intrygujący obraz literatury polskiej lat 90. XX wieku i początku XXI w., a także poruszający zapis zmagań krytyka z chorobami współczesnej sztuki – ucieczką od metafizyki, tradycji, wartości.