Literatura piękna

Czy najnowszy tom wierszy Leszka Elektorowicza jest, jak zapowiada Autor, jego tomem ostatnim? Nawet jeżeli tak nie będzie, to na pewno tak ta skromna pozornie książeczka została pomyślana i tak przez wielu czytelników będzie odbierana. Jako tom ostatni, a więc jako, jednocześnie, poetycki testament, pożegnanie, podsumowanie i dziękczynienie. A zarazem jako esencja tego, co w liryce Elektorowicza najważniejsze i najpiękniejsze.

Tom wierszy Podróż romantyczna autobusem 159 zawiera wiersze z ostatnich piętnastu lat twórczości. Oprócz tekstów znanych z wyboru Sytuacje bezgraniczne (2010), włączono do książki najczęściej drukowane w „Arcanach” oraz wiersze najnowsze, powstałe w latach 2016-2018.

"Kiedyś napisałem piosenkę, ze słowami "Kocham świat..." opartą na akordach poloneza As-dur Fryderyka Chopina. Jak mało wiedziałem wtedy o świecie. Odkąd otworzono granice przemierzyłem kilkadziesiąt egzotycznych krajów, próbując świat poznać i zrozumieć. To owocowało ponad setką programów i filmów, które realizowałem dla Telewizji Polskiej. Moje oczy widziały więcej niż kamera. Zapamiętałem twarze biednych na ogół, choć uśmiechniętych przyjaźnie ludzi, bez wyjątku kochających własny, rzadko dobrze urządzony kraj. Wyrażali takie uczucie słowami. Mieli to wyhaftowane nie na transparentach, ale w chatach, na ściennych makatkach. Czy mam się wstydzić tego uczucia w moim kraju? Jego sercokształtna przestrzeń zarysowała się wzdłuż linii Wisły, a może inaczej. Piszę teraz z nadzieją, że to stan przejściowy. Będąc z moimi bohaterami daleko od ojczyzn, widzę wyraźnie, jak jesteśmy różni i bliscy zarazem w tej barwnej mozaice, która nie może stać się jednym kolorem...

Wojciech Popkiewicz

Do Kraju Gerazeńczyków idzie się przez pustynię. Podróż jest długa i wyniszczająca. Nie każdy jej podoła. Powiadają, np. Ewangelia św. Marka, 5 1-20, że Kraj Gerazeńczyków leży po drugiej stronie Jeziora. Ale tak było chyba kiedyś. Dzisiaj rozciąga się już po obu jego brzegach. Wszyscy chyba staliśmy się mieszkańcami tej krainy. Uzdrowiciela wita tu wrzask opętanego, a żegnają Go, by sobie poszedł. Bo Kraj Gerazeńczyków to raczej stan ducha niż kraina geograficzna…

Tom Pielgrzym przed bramą charakteryzuje ten coraz rzadszy i tym cenniejszy, chociaż trudny dzisiaj w odbiorze dla nas wychowanych w kulturze nieufności, podejrzeń i sceptycyzmu, wymiar patriotyczny. Nie bogoojczyźniany, nie frazesowy, operujący wytartymi słowami i liczmanami, ale żywy, krytyczny, nastawiony na dialog z ludźmi inaczej myślącymi, zarazem daleki od wyrzekania się własnych poglądów i widzenia świata.

ARCANA mają szczęście od lat współpracować z Wojciechem Wenclem. Dzisiaj z przyjemnością informujemy, że poeta wydał właśnie nowy tomik zatytułowany Epigonia. Jako jego przedsmak proponujemy fragment poniżej. Polecamy także materiał wideo, zapowiadający książkę.

Wojciech Wencel (ur. 1972) od debiutanckiego tomu Wiersze (1995) podąża własną drogą. Młodszy od generacji „BruLionu”, manifestacyjnie odrzucił dominujący w ostatniej dekadzie XX wieku model poezji egocentrycznej, opartej na kolokwializmach. Krytyka połączyła jego twórczość z neoklasycyzmem, wskazując na jej silne zakorzenienie w tradycji kultury europejskiej, problematykę metafizyczną, wyrafinowanie formalne, powagę i muzyczność.

Fascynujący portret współczesnego miasta i jego zwyczajnych na pozór mieszkańców. Miasto przypomina tu labirynt, w którym krążą bohaterowie, błądząc, szukając, często upadając, ale czasem też znajdując jakieś światło, które daje im wolność i nadzieję. 

Rozważania, czy zamiana Kresów na „Ziemie Zachodnie” jest zyskiem czy stratą, są raczej tematami dla historyków, prawników, socjologów, ekonomistów, filozofów. Piszącemu o literaturze pozostaje znacznie skromniejszy obszar refleksji. Ale jedno nie może podlegać dyskusji: I i II RP były bardzo ciekawym eksperymentem cywilizacyjnym – ich terytorium zamieszkiwali przybysze z dwóch kontynentów – Europy i Azji. Co ich do nas przyciągało, często na naszą zgubę? Co ich od nas, jako np. katolików, odtrącało? Lektura tych szkiców stara się na te pytania odpowiedzieć. Na inne pytanie: - Czy bez Kresów, bez Wilna, Grodna, Lwowa, Tarnopola, Łucka, Krzemieńca, da się żyć? - odpowiedzieć trudno. Da się na pewno wegetować – ale wielkie źródło różnorodności i rozmachu duchowego - wysycha. Bez pamięci o Kresach, bez ludzi tam urodzonych i ukształtowanych, stajemy się narodem „bez korzeni”, podobnym do innych – ani lepszym, ani gorszym. Byle jakim.

Debiut poetycki Reynka, który zajmował się równocześnie malarstwem i grafiką, nastąpił w 1918 roku. Cała jego twórczość, na którą składa się kilkanaście tomów poezji oraz setki prac graficznych, przeniknięta jest duchem chrześcijańskim, bliskim mistycyzmowi. Widać w niej też wyraźne wpływy pieśni ludowej i poezji barokowej.

Nowa powieść Wiesława Helaka jest fascynującym portretem międzywojennej Polski i jej tragicznego końca. – To obraz wielobarwny, daleki od jednoznaczności. Historia „przemieniania” się II Rzeczypospolitej, ówczesnej Europy, jak i głównego bohatera – czytamy w opisie książki. Zdaniem wydawcy, „Góra Tabor” jest poniekąd kontynuacją głośnego eposu „Na Zbruczem”.