Wspomnienia - II wojna światowa

Wywiad rzeka z cichociemnym Adolfem Pilchem. Pasjonujące wspomnienia Adolfa Pilcha – żołnierza Armii Krajowej – w formie wywiadu, poprzedzone wprowadzeniem dra Kazimierza Krajewskiego (Prezesa Nowogródzkiego Okręgu ŚZŻAK) oraz wstępem autora wywiadu Mariana Podgórecznego

W 1939 roku Michał Krupa został aresztowany we wschodniej Polsce, wówczas okupowanej przez ZSRR, i oskarżony o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Piekło zaczęło się dla niego od przesłuchań i tortur w osławionym więzieniu śledczym na moskiewskiej Łubiance. Uznany za winnego, został zesłany na Syberię do łagru Peczora. Tam na co dzień spotykał się z wyrafinowanym okrucieństwem i próbował przetrwać w skrajnie trudnych warunkach, w których więźniowie skazani na katorżniczą pracę na ogół nie przeżywali roku. Niemalże cudem zdołał się wydostać z łagru w ogólnym chaosie, który zapanował po niemieckiej inwazji na Związek Radziecki. Odbył morderczą podróż z Syberii do Afganistanu, gdzie wreszcie znalazł się w bezpiecznym miejscu.

To książka bardzo osobista. Jest opowieścią o zesłaniu i życiu w Kazachstanie, gdzie każdy dzień mógł być ostatni, gdzie "prywykat'nada", by przeżyć.

„W trzech wojnach. Wspomnienia” – to pamiętniki Romana Potockiego urodzonego w 1893 roku, starszego syna Józefa Potockiego oraz Heleny z Radzi­wiłłów z linii nieświeskiej, córki ordynata Antoniego i Marii z francuskiego rodu Castellane z Prowansji.

Kapelan Armii Andersa to wspomnienia o. Ryszarda Czesława Grabskiego, niezłomnego kapłana z zakonu kapucynów, z zesłania z lat 1940-1955, a więc od momentu jego aresztowania przez Sowietów do powrotu do Polski.

Wspomnienia autora i innych uczestników oraz świadków wydarzeń z czasu II wojny światowej w woj. stanisławowskim, którzy brali udział jako młodociani chłopcy w samoobronie Polaków przeciw bandom UPA oraz w walkach Armii Krajowej. Autor opiera się na dokumentach, a także relacjach świadków wydarzeń, mających wartość dokumentów.

Stanisław Schimitzek (1895–1975) – wyższy rangą urzędnik Ministerstwa Spraw Zagranicznych w II RP. Podczas II wojny światowej wyemigrował na zachód Europy (m.in. do Francji, potem do Portugalii). W trakcie tej tułaczki spisał Dziennik, w którym komentował (niekiedy w typowy dla siebie sarkastyczny sposób) stosunki panujące w MSZ przed wybuchem światowego konfliktu, a po wrześniu 1939 r. – bieżące wydarzenia z Rumunii oraz Francji (do jej upadku w czerwcu 1940 r.), gdzie przebywał w charakterze urzędnika państwa polskiego na uchodźstwie.

Książka wspomnieniowa, obejmująca tylko część życia autora, lata 1943-1955. Zawiera opisy działalności autora w konspiracji, w ramach warszawskiego Kedywu AK (prowadzenie magazynu broni, udział w akcjach bojowych), czynny udział od pierwszego dnia do kapitulacji w Powstaniu Warszawskim na Żoliborzu jako żołnierza elitarnej 9 Kompanii „Żniwiarz” (był celowniczym karabinu maszynowego), pobyt w stalagu, wyzwolenie przez Amerykanów, podróże po okupowanych Niemczech, służbę w Kompanii Wartowniczej, powrót do kraju w 1947 r., znowu prowadzenie magazynu broni, aresztowanie przez UB, śledztwo (szczególnie drastyczne w Informacji Wojskowej we Wrocławiu), wyrok, odbywanie kary w kilku więzieniach i niewolniczą pracę Ośrodkach Pracy Przymusowej: kamieniołomie i kopalni węgla kamiennego. Wspomnienia kończy zwolnienie z więzienia w 1955 r.

Dziennik o. Władysława jest cennym źródłem wiedzy na temat martyrologii polskiego duchowieństwa w Wilnie w latach okupacji niemieckiej. Wyjątkowość tego Dziennika podkreśla fakt, że spisywany był dzień po dniu w więziennej celi, a nie – jak w przypadku większości wspomnień pisanych po jakimś czasie – już na wolności. Są w nim pewne, choć zakamuflowane, wzmianki o zbrodni ponarskiej, ludobójstwie w Ponarach pod Wilnem. W tamtejszych lasach zginęły tysiące Polaków, Żydów oraz przedstawicieli innych narodowości.

Rodzina Bolesława Włodarczyka podzieliła losy tysięcy Polaków, podobnie zresztą jak i np. samych Rosjan i w latach wojennych znalazła się na zesłaniu w dalekiej Syberii w okolicach Irkucka. Jako mały chłopiec, główny bohater i autor książki, traci w nieludzkim Tajszetłagu rodziców i trafia do domu dziecka w Małej Minusie.

Reportaże o ludziach "starszej epoki", pełnych urazów, kompleksów, niespełnionych marzeń i nadziei, czasem śmiesznych przez łzy, często mających trudności w psychicznych kontaktach międzyludzkich, w nawiązaniu bliskości intelektualnej i uczuciowej nawet z najbliższymi sobie formalnie ludźmi, lecz mimo to wzbudzających sympatię czytelnika.