Historia PRL (1945-1989)

Książka profesora Tadeusza Wolszy to pierwsza w kraju udana próba pełnego spojrzenia na życie codzienne więźniów politycznych w różnego rodzaju miejscach odosobnienia – więzieniach, obozach, ośrodkach pracy więźniów – w Polsce, w latach stalinowskiego terroru (1945–1956). Korzystając z niedostępnej jeszcze do niedawna dokumentacji Departamentu Więziennictwa i Obozów MBP oraz obficie czerpiąc z memuarystyki, Autor przedstawił codzienność w więziennej celi i w obozowym baraku, metody represji, niewolniczą pracę w kopalniach, kamieniołomach czy gospodarstwach rolnych.

Książka dotycząca opisywania historii i jej kształtowania przez naukowców i polityków. Autor przypomina jak w powojennej Polsce zakłamywano historię naszego kraju. Stara się przedstawić nowe sposoby na opis naszych dziejów, liczy na to, że w niedalekiej przyszłości ukształtuje się społeczeństwo, dla którego poznawanie historii będzie osobistą powinnością.

W latach „karnawału »Solidarności«” – od schyłku lata 1980 r. do 13 grudnia 1981 r. – w Tarnowskich Górach działały silne i liczne struktury Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. To w jednym z tarnogórskich zakładów przemysłowych  („Fazos”) 21 sierpnia 1980 r. wybuchł pierwszy w województwie katowickim duży strajk, którego uczestnicy solidaryzowali się z postulatami politycznymi podniesionymi podczas strajku w Stoczni Gdańskiej.

Poniewierani, osaczani, tropieni. Uwięzieni a niepokonani. Bohaterów łączy polski gen wolności. Przedzierali się przez ostępy Syberii i piaski irackich pustyń. Ukrywali się w bagażnikach samochodów dyplomatycznych i zamarzali pod podwoziem TIR-a, by dotrzeć do miejsca, gdzie mogliby oddychać swobodnie.

Napisana na podstawie materiałów IPN książka odsłania kulisy internowania przywódcy Solidarności i weryfikuje narosłe wokół tego wydarzenia legendy, plotki, przekłamania. Wgląd w zapiski towarzyszących przewodniczącemu na co dzień borowców to wyjątkowa okazja, by poznać nieznane, czasami sensacyjne informacje o Lechu Wałęsie, a także paru innych legendarnych postaciach polskiego podziemia, jak Anna Walentynowicz, Jacek Kuroń czy Tadeusz Mazowieckim.

Protesty uliczne jako forma sprzeciwu wobec władzy pojawiają się w sytuacjach uznawanych przez ich uczestników jako krytyczne. Taka forma oporu oznacza, że pomiędzy obywatelami a władzą zerwany zostaje kontakt.

Książka prof. Wiesława Chrzanowskiego, którą przypominamy po ponad 30 latach, pierwszy raz została wydana w tak zwanym drugim obiegu, w serii „Zeszyty Historyczne Ruchu Młodej Polski“ (zredagowana przez działaczy RMP Antoniego Wręgę i Arkadiusza Rybickiego na podstawie relacji Wiesława Chrzanowskiego).

Dla Wiesława Chrzanowskiego, który sam prawie sześć lat spędził w ubeckich aresztach i więzieniach (najdłużej we Wronkach i w Rawiczu) ta książka miała szczególne znaczenie. Była hołdem okazanym tym, którzy tam oddali dla Ojczyzny swoją młodość, zdrowie i życie.

W 2011 roku minęła 30. rocznica blokady warszawskiego ronda. Dzisiejsze pokolenie pięćdziesięciolatków i osób starszych z pewnością pamięta obrazy ze skrzyżowania Alei Jerozolimskich i ulicy Marszałkowskiej.

Pisząc o stanie wojennym, można, wbrew pozorom, podkreślać także zachowania pełne honoru i godności. I nie chodzi tu bynajmniej o zachowania gen. Jaruzelskiego, określanego przez niektórych mianem „człowieka honoru”, co należy uznać za rzecz wielce haniebną. Chodzi tu o pełną godności postawę osób gnębionych i prześladowanych, którzy potrafili zachować ją nawet w warunkach ekstremalnych.

Biografia Tadeusza Mazowieckiego, napisana przez Romana Graczyka, pokazuje drogę życiową pierwszego premiera III RP bez tabu i tez a priori. Opisać to bogate życie można tylko tekstem otwartym, którego ambicją nie jest służenie żadnej ze stron sporu o polską przeszłość, lecz tylko prawdzie. Taką drogę obrał autor niniejszej książki.