II wojna światowa

W czasie II wojny światowej Hiszpania zachowała neutralność. Szef państwa, gen. Francisco Franco, pozwolił jednak ochotnikom ze swego kraju wstępować w szeregi niemieckiego Wehrmachtu i walczyć na froncie wschodnim. W latach 1941–1943 blisko 50 tys. Hiszpanów – żołnierzy „Błękitnej Dywizji” – zadało ciężkie straty Armii Czerwonej pod Leningradem. Uważali, że był to odwet za zbrodnie, które komuniści popełnili w ich ojczyźnie, podczas wojny domowej 1936–1939. Gdy jednak karta wojny się odwróciła i Niemcy ponosili kolejne porażki, Caudillo nakazał swoim żołnierzom powrót do Hiszpanii.
Nie wszyscy wypełnili ten rozkaz. Kilkuset straceńców, wbrew wszystkiemu i wszystkim, zdecydowało się kontynuować walkę. Przywdziali mundury Waffen-SS i bili się przeciwko Sowietom i aliantom – już nie za Hiszpanię, ale za Führera i „Wielkie Niemcy”. W oblężonym Berlinie, jako „ostatni z ostatnich”, fanatycznie i desperacko bronili ruin III Rzeszy.

Polska Macierz Szkolna za Granicą zwróciła się do autora niniejszej książki z prośbą o przygotowanie kilku referatów, dotyczących tematu Polacy i Polska w drugiej wojnie światowej. Potrzeba podyktowana była brakiem odpowiednich opracowań, z których młodzież przebywająca za granicą, mogłaby skorzystać. I tak ukazał się cykl artykułów drukowanych w „Poradniku Metodycznym” między kwietniem 2000 r. i marcem 2002 r. Z czasem narodziła się myśl o wydaniu wszystkich tych artykułów w formie książkowej.