Historia myśli politycznej

W tej książce wyraża dobitnie pogląd, że badania historyczne mają wielkie znaczenie – nie tylko w wymiarze czysto poznawczym, lecz również ze względu na zrozumienie bieżących i przyszłych zdarzeń polityczno-gospodarczych. [...]
Mises docenia znaczenie historii, ale poddaje krytyce niektóre sposoby uprawiania tej nauki: scjentyzm, historyzm i historycyzm. Uważa je za bardzo niebezpieczne punkty zapalne na styku historii i teorii. Wyjaśnienie jego stanowiska jest głównym tematem tej książki.

Praca poświęcona jest konstytucjonalizmowi Rosji i jego współczesnemu funkcjonowaniu w Federacji Rosyjskiej. Przedstawione zostało podłoże historyczne, tj. zarówno próby stworzenia rosyjskiego modelu konstytucyjnego przed rewolucją bolszewicką (okres przed 1905 r. opracował H. Izdebski), jak kształtowanie się monarchii konstytucyjnej, umocnienie oraz dekompozycję "konstytucjonalizmu socjalistycznego" (A. Bosiacki, który przedstawił także zagadnienia współczesnego konstytucjonalizmu Federacji Rosyjskiej).

W 1517 roku Marcin Luter wystąpił ze swoimi 95 tezami, które przede wszystkim poddawały krytyce przekonanie, że można odkupić swoje winy, płacąc za nie brzęczącą monetą. Jednak współczesny czytelnik tez Lutra zauważy bez trudu, że niemiecki zakonnik zakwestionował też zakres władzy papieskiej. Jego zdaniem papież na władzę ograniczoną prawem kościelnym i w istocie rozciąga się ona tylko na to, co on dam postanowił. Papieżowi nie podlegają książęta ani biskupi, posłuszeństwo mu jest zbędne. Ponadto każdy chrześcijanin "ma udział we wszelkich darach Chrystusowych i kościelnych", jest więc sam sobie papieżem.

Trudno powiedzieć, czy Luter chciał rozbić jedność świata chrześcijańskiego, ale niewątpliwie zapoczątkował proces jej rozpadu. Czy zaś w czymkolwiek udało mu się poprawić ludzi, ich stosunek do siebie wzajem i do Boga? — w świetle wiedzy, jaką dało nam pięć wieków dziejów cywilizacji od wystąpienia Lutra — jest pytaniem retorycznym.

Marek Chodakiewicz w niepowtarzalny sposób wyjaśnia pochodzenie oraz dzisiejsze usytuowanie pojęć lewicy i prawicy. Wbrew teoriom o końcu historii idei - żyją one bardziej niż kiedykolwiek. Pozycja jest wznowieniem klasycznej pozycji, "encyklopedii kulturowej" uznanego autora z 1996 roku.

Książka Marksizm. Krytyka zbiera w jednym tomie interpretację i krytykę myśli marksistowskiej z perspektywy ekonomii, filozofii i historii idei. Zasadniczą część książki stanowią trzy eseje nieżyjących już ekonomistów reprezentujących trzy pokolenia austriackiej szkoły ekonomii.

Autor wysnuwa dwa uzupełniające się wnioski. Pierwszy: wrogi stosunek do ludności chrześcijańskiej wydaje się być jednym z najtrwalszych spoiw łączących zróżnicowany politycznie świat islamu, a także zróżnicowane ideologie liberalizmu, komunizmu i nazizmu... Wniosek drugi: męczeństwo uczy wyznawców Chrystusa jedności. Na kartach tej książki możemy przekonać się o "ekumenizmie męczenników". Jedynym ekumenizmie, który niesie trwałe nadzieje na przyszłość. 

Ks. prof. Paweł Bortkiewicz TCHR

Pierwsze polskie wydanie głośnej książki Arthura Moellera van den Brucka Das dritte Reich (1923), będącej jednym z najważniejszych manifestów tzw. rewolucji konserwatywnej w Niemczech. To ostra krytyka liberalizmu, komunizmu i ładu politycznego Europy, jaki został zaprojektowany przez zwycięzców I wojny światowej. To również historiozoficzna, dokonana na szerokim tle prądów kulturowych Europy analiza dziejów Niemiec i próba wskazania innej dla nich drogi niż ta obrana w Republice Weimarskiej – ale i innej niż ta, na którą wkroczyły one w latach 30. XX w.

Autorzy słusznie opatrują swój Mały słownik filozofii polityki myślą Konfucjusza, który twierdził, że: „Naprawę państwa trzeba zacząć od naprawy pojęć”. W istocie treść pojęć opisujących rzeczywistość i ludzką kulturę, składających się na te kulturę, to obszar wiedzy i władzy boskiej. Nieprzypadkowo budowniczym wieży Babel Bóg poplątał języki, aby nie mogli się miedzy sobą porozumieć, kontynuować budowy i sięgnąć w końcu tego obszaru, który dla Boga jest zastrzeżony.

Pionierska monografia jednego z najważniejszych pisarzy politycznych i teoretyków literackich pierwszej połowy XX wieku. Maurras poza tym, że był ideologiem nacjonalizmu integralnego, znacząco wpływał na francuskie i europejskie życie intelektualne swojej epoki.

W swoich pismach Maurras powtarzał, że monarchia to forma polityczna, która odpowiada Francji. Co do innych narodów, to te rozwijały się w innych warunkach, znajdują się w innym położeniu, borykają się z innymi problemami i muszą znaleźć inne odpowiedzi.

Publikacja ta jest zarazem swoistym kalendarium, w którym niezwykle skrupulatnie zapisano historię oporu tradycji wobec rewolucji, wierności Bogu zderzonej z wiarołomstwem nawet wobec człowieka. Czytelnika Polskiego zainteresuje niewątpliwie i pobudzi do refleksji kwestia pewnej odmienności losów dwóch - nie tak dawno jeszcze - arcy-katolickich narodów Europy: hiszpańskiego, któremu też poświęcona jest ta książka, i polskiego. Wydaje się, że narracja autora pozwala zrozumieć polskiemu czytelnikowi, dlaczego dla karlistów, tradycjonalistów hiszpańskich tak ważny był król, podczas gdy w tradycyjnej Polsce raczej prawo do uczestniczenia w jego elekcji; dlaczego dla Hiszpanów wiara katolicka i wierność jej była i jest zasadniczym powodem usprawiedliwiającym oddanie życia, a dlaczego w przypadku niegdysiejszych Polaków wiara była mniej istotna niż wolność Ojczyzny; dlaczego wreszcie obie te nacje zarówno ceniły sobie i były gotowe oddać życie w obronie realnych wolności i swobód broniąc ich przede wszystkim przed uroszczeniami własnej władzy - króla z urodzenia lub z wyboru.

Bez wątpienia Rewolucja Francuska była największą katastrofą polityczną w historii świata od upadku starożytnego Rzymu. Nie dlatego, że kosztowała ludzkość tyle krwi co II Wojna Światowa, lecz dlatego, że zakończyła ostateczne mediewalną epokę wiary i tradycji, otwierając epokę permanentnego niepokoju, wojen domowych i rewolucji charakteryzujących świat nowoczesny.

Adam Gurowski (1805-1866) był w XIX wieku jednym z najlepiej znanych polskich myślicieli i publicystów. Jego książki i artykuły czytano szczególnie chętnie we Francji, Anglii i Stanach Zjednoczonych.