Historia myśli politycznej

Idąc od starożytnej filozofii śmierci do współczesnej śmierci filozofii, autor raz jeszcze rozważa historię, która nie łudzi nadzieją stojącego za rogiem happy endu. Zamknięci w pułapce języka i czasu musimy podjąć trud myślenia od początku – wziąć do rąk Fedona, wejść do celi Boecjusza, rozsupłać dystynkcje scholastyków, posłuchać współczesnych.

„Był bodaj jedynym profesorem uniwersyteckim w II Rzeczypospolitej, który publicznie deklarował poparcie dla działającego nielegalnie Obozu Narodowo-Radykalnego, w tym dla jego najskrajniejszego odłamu – Falangi."

W 1916 roku miał trzydzieści cztery lata. Gdy przekazywał urząd prezydenta swojemu następcy, Erskinowi Childersowi, był rok 1973, a on sam miał lat dziewięćdziesiąt jeden i był niewidomy. Nie znajdziemy chyba w XX-wiecznej Europie drugiego polityka, któremu by było dane tak długo oddziaływać na losy swojej ojczyzny i którego rola w kształtowaniu życia politycznego ojczyzny nie kończy się wraz z jego odejściem. Warto, żeby polscy czytelnicy poznali tego wybitnego męża stanu.

Prezydent Irlandii, Eamon de Valera to jeden z bardziej zapomnianych polityków katolickich XX wieku. Książka Pawła Toboły-Pertkiewicza wypełnia tę lukę znakomicie.

Prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk

Krótka historia człowieka to kolejna książka Hansa-Hermanna Hoppego, która zarówno w sposobie argumentacji, jak i treści argumentów przełamuje wiele współczesnych polityczno-poprawnościowych mitów i wymyka się tradycyjnym podziałom czy to na poszczególne nurty myśli politycznej, czy to na dyscypliny naukowe. Jeden z takich niekonwencjonalnych aspektów filozofii politycznej Hoppego starałem się choć trochę przybliżyć: tezę o prakseologicznej, socjologicznej i kompatybilności anarchokapitalizmu i konserwatywnego ładu kulturowo-moralnego.

Wybór pism uczonego związanego z Uniwersytetem Lwowskim, konserwatywnego polityka, ważnego uczestnika debat o ustroju i prawie w ostatnich dekadach okresu zaborów i w II RP. W tomie znalazły się jego rozważania m.in. o władzy państwowej jako źródle norm obowiązujących, obronie praw podmiotowych, walce z parlamentaryzmem, konstytucji państwa polskiego.

Adam Gurowski (1805-1866) był w XIX wieku jednym z najlepiej znanych polskich myślicieli i publicystów. Jego książki i artykuły czytano szczególnie chętnie we Francji, Anglii i Stanach Zjednoczonych.

Bez wątpienia Rewolucja Francuska była największą katastrofą polityczną w historii świata od upadku starożytnego Rzymu. Nie dlatego, że kosztowała ludzkość tyle krwi co II Wojna Światowa, lecz dlatego, że zakończyła ostateczne mediewalną epokę wiary i tradycji, otwierając epokę permanentnego niepokoju, wojen domowych i rewolucji charakteryzujących świat nowoczesny.

Publikacja ta jest zarazem swoistym kalendarium, w którym niezwykle skrupulatnie zapisano historię oporu tradycji wobec rewolucji, wierności Bogu zderzonej z wiarołomstwem nawet wobec człowieka. Czytelnika Polskiego zainteresuje niewątpliwie i pobudzi do refleksji kwestia pewnej odmienności losów dwóch - nie tak dawno jeszcze - arcy-katolickich narodów Europy: hiszpańskiego, któremu też poświęcona jest ta książka, i polskiego. Wydaje się, że narracja autora pozwala zrozumieć polskiemu czytelnikowi, dlaczego dla karlistów, tradycjonalistów hiszpańskich tak ważny był król, podczas gdy w tradycyjnej Polsce raczej prawo do uczestniczenia w jego elekcji; dlaczego dla Hiszpanów wiara katolicka i wierność jej była i jest zasadniczym powodem usprawiedliwiającym oddanie życia, a dlaczego w przypadku niegdysiejszych Polaków wiara była mniej istotna niż wolność Ojczyzny; dlaczego wreszcie obie te nacje zarówno ceniły sobie i były gotowe oddać życie w obronie realnych wolności i swobód broniąc ich przede wszystkim przed uroszczeniami własnej władzy - króla z urodzenia lub z wyboru.

Pionierska monografia jednego z najważniejszych pisarzy politycznych i teoretyków literackich pierwszej połowy XX wieku. Maurras poza tym, że był ideologiem nacjonalizmu integralnego, znacząco wpływał na francuskie i europejskie życie intelektualne swojej epoki.

W swoich pismach Maurras powtarzał, że monarchia to forma polityczna, która odpowiada Francji. Co do innych narodów, to te rozwijały się w innych warunkach, znajdują się w innym położeniu, borykają się z innymi problemami i muszą znaleźć inne odpowiedzi.

Autorzy słusznie opatrują swój Mały słownik filozofii polityki myślą Konfucjusza, który twierdził, że: „Naprawę państwa trzeba zacząć od naprawy pojęć”. W istocie treść pojęć opisujących rzeczywistość i ludzką kulturę, składających się na te kulturę, to obszar wiedzy i władzy boskiej. Nieprzypadkowo budowniczym wieży Babel Bóg poplątał języki, aby nie mogli się miedzy sobą porozumieć, kontynuować budowy i sięgnąć w końcu tego obszaru, który dla Boga jest zastrzeżony.

Pierwsze polskie wydanie głośnej książki Arthura Moellera van den Brucka Das dritte Reich (1923), będącej jednym z najważniejszych manifestów tzw. rewolucji konserwatywnej w Niemczech. To ostra krytyka liberalizmu, komunizmu i ładu politycznego Europy, jaki został zaprojektowany przez zwycięzców I wojny światowej. To również historiozoficzna, dokonana na szerokim tle prądów kulturowych Europy analiza dziejów Niemiec i próba wskazania innej dla nich drogi niż ta obrana w Republice Weimarskiej – ale i innej niż ta, na którą wkroczyły one w latach 30. XX w.

Autor wysnuwa dwa uzupełniające się wnioski. Pierwszy: wrogi stosunek do ludności chrześcijańskiej wydaje się być jednym z najtrwalszych spoiw łączących zróżnicowany politycznie świat islamu, a także zróżnicowane ideologie liberalizmu, komunizmu i nazizmu... Wniosek drugi: męczeństwo uczy wyznawców Chrystusa jedności. Na kartach tej książki możemy przekonać się o "ekumenizmie męczenników". Jedynym ekumenizmie, który niesie trwałe nadzieje na przyszłość. 

Ks. prof. Paweł Bortkiewicz TCHR