Józef Mackiewicz

Kubek Józef Mackiewicz z hasłem przewodnim pisarza: Jedynie prawda jest ciekawa!

Wiek XX, nazywany „krótkim stuleciem”, swoją apokaliptyczną energię czerpał z dwóch bliźniaczych totalitaryzmów, komunistycznego i narodowosocjalistycznego, które zrodzone na obrzeżach Europy Środkowej wycisnęły na tym regionie kontynentu swoje szczególnie ostre piętno. A choć po niemal półwieczu od unicestwienia nazizmu implodował totalitaryzm komunistyczny, czego Józef Mackiewicz, świadek tegoż stulecia, już nie doczekał (choć może się spodziewał), to wciąż obydwa rzucają jeszcze głębokie cienie na naszą współczesność.

Książka, choć jest to studium naukowe, adresowana jest do wszystkich zainteresowanych problematyką, przede wszystkim zaś do młodego pokolenia Polaków, urodzonych i żyjących w okresie kolejnej, zapewne najważniejszej transformacji, w ojczyźnie z trudem odzyskującej swoją tożsamość po okresie nazistowskiej, a następnie dziesięcioleciach komunistycznej okupacji.

Książkę tę skończyłem w roku 1942. Dotyczyła ona okresu okupacji litewskiej i wkroczenia bolszewików. W treści atakowała władze i politykę litewską, tudzież poddawała bardzo ostrej krytyce stanowisko społeczeństwa polskiego przy wkraczaniu wojsk czerwonych. W dalszym ciągu poświęcona była sprawie żydowskiej. Broniłem Żydów przed identyfikowaniem ich z bolszewizmem, co uprawiała nie tylko propaganda hitlerowska, ale część naszego społeczeństwa. Książka nosiła tytuł "Prawda w oczy nie kole"

Odnaleziona po sześćdziesięciu latach deklaracja programowa, wydana w znikomym nakładzie w październiku 1944 uzupełniona dwiema późniejszym broszurkami: „...mówi Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa” (1969) i „Trust nr 2” (1976). Tekst tej deklaracji politycznej ukazuje się teraz razem z dwiema broszurami, które Mackiewicz napisał na emigracji i ogłosił własnym sumptem w niewielkiej liczbie egzemplarzy. Ich treścią są dalsze losy antykomunizmu. Rola emigracji polskiej: poza granicami dyspozycji państwowej sowieckiej utworzyć ośrodek, bez istnienia którego Polsce grozi zagłada. Nie chodzi o to, żeby ten ośrodek budził ducha nienawiści do Sowietów. Nienawiść przyjdzie sama. O to postara się bez nas reżym sowiecki. Ale chodzi o to, żeby nienawiść ta nie była nienawiścią zbitego psa, bezsilną, platoniczną.

W powieści Mackiewicza wydarzenia rozwijają się precyzyjnie jak w scenariuszu filmu kryminalnego. A jednak ich precyzyjnemu rysunkowi nieustannie towarzyszy coś niewypowiedzianego, tajemniczego... Pogłębia to wrażenie jedność miejsca, postaci i sytuacji, które w kolejnych etapach narracji odsłaniają się z coraz innej strony. Intryga powieści kryje się nie tylko w fabule - także w tej nieustannej nieokreśloności postępowania bohaterów, o których na pozór wszystko wiadomo.
Małe arcydzieło realistycznej sztuki opowiadania.

Monografia Kazimierza Maciąga poświęcona jest życiu i twórczości Józefa Mackiewicza, jednego z najwybitniejszych pisarzy polskich XX w., który zajmuje wyjątkowe miejsce w literaturze polskiej. Jest to obszerne opracowanie porządkujące wiedzę o życiu i twórczości Józefa Mackiewicza. Książka ma charakter popularnonaukowy – w sposób przystępny został omówiony obszerny dorobek pisarza na tle jego niezwykłej biografii.

W cieniu krzyża Józefa Mackiewicza to znakomita książka, którą autor napisał w przeświadczeniu, że nikt poza nim z polskich autorów nie zechce przerwać milczenia o sprawach, które powinny być wszystkim znane. Analiza polityki Watykanu za czasów pontyfikatu papieża Jana XXIII. 

Dla tych, którzy o Józefie Mackiewiczu wiedzą przede wszystko to, że był pisarzem politycznym, o "kontrowersyjnej" (czytaj: niewłaściwej) biografii i poglądach ("zoologiczny antykomunista"!), lektura Ściągaczek z szuflady Pana Boga będzie z pewnością sporym zaskoczeniem. Myślę też, że przekona ich ona, że autor Drogi donikąd był nie tylko jednym z najwybitniejszych polskich prozaików XX wieku, ale też że w jego dorobku kryją się skarby, o których często nie wiedzą nawet jego zagorzali wielbiciele.

Nie stawiam sobie za cel narzucenia komuś moich poglądów. Z góry zakładam, że istnieją niewątpliwie poważne argumenty, mogące podważyć niejeden z moich własnych. Natomiast przekonany jestem głęboko, że emigracja polska - ma do spełnienia i spełnić może pewne ważne posłannictwo. A mianowicie: po utracie suwerenności państwa - ratować suwerenność myśli. (...) Całkowitej prawdy nie zna żaden człowiek na tym świecie. To co my ludzie nazywamy "prawdą" jest zaledwie jej szukaniem. Szukanie prawdy jest tylko możliwe w ścieraniu się myśli, zaś ścieranie się myśli jest możliwe w wolnej dyskusji. Dlatego ustrój komunistyczny, który tego zakazuje, musi być - siłą rzeczy - wielką nieprawdą. Znalazłszy się tedy w świecie uznającym wolność jednostki i wolność myśli, winniśmy czynić wszystko, aby nie zacieśniać horyzontów myślowych, a je rozszerzać; nie zacieśniać dyskusji, a ją poszerzać. Jeżeli zatem książka moja w najskromniejszym chociażby stopniu przyczyni się do tego poszerzenia, cel jej będę uważał za osiągnięty.

Fragment książki

Wybór opowiadań Józefa Mackiewicza z różnych okresów jego twórczości.

Żaluzje, drzwi od werandy - wszystko na głucho. Między żwirem wyrastała trawa. Nic ciekawego. Z boku, pod drugą terasą, było jeszcze jedno wejście, najwidoczniej prowadzące do kuchni. Wylany asfaltem ganek i całe otoczenie okryte sklepieniem powojów, i rozmaitych pnączy, kto wie od ilu lat nie przerzedzanych.

Fragment opowiadania: Tajemnica żółtej wilii

Tajemnica żółtej wilii i inne opowiadania zostały wydane w serii DZIEŁA - tom 25.

Kontra to jedna z najsłynniejszych powieści Józefa Mackiewicza. Akcja opowiada o Kozakach dońskich, obywatelach ZSRS i emigrantach politycznych, którzy w wojnie sowiecko-niemieckiej walczyli przeciwko bolszewikom, a następnie zostali im wydani przez aliantów na podstawie układu jałtańskiego nad rzeką Drawą w Austrii w 1945 roku.