Myśl konserwatywna

Pisma geopolityczne Eugeniusza Romera – to zbiór najważniejszych prac jednego z najwybitniejszych polskich geografów i ojca polskiej myśli geopolitycznej.

Czym była tytułowa rewolucja pokojowa? Jak ją przeprowadzono? Jakie przyniosła skutki? W tej książce, będącej krótką syntezą myśli i czynów Salazara, polski Czytelnik pozna historię polityczną Portugalii spod pióra jej najważniejszego architekta.

Był człowiek, który prowadził tak zwaną rewolucję pokojową. Nazywał się Salazar. Przez wiele, wiele lat kierował swoim państwem, Portugalią. Doprowadził do tego, że jego kraj, ciągle niespokojny, pełen najrozmaitszych gwałtów i przemocy, stał się krajem pokoju i dobrobytu. Dlatego nazwano jego metodę rewolucją pokojową. Za jego rządów wszystko odmieniło się ku lepszemu. Odmienili się ludzie, ich dobra wola, serca i umysły.

Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Polski, 22 II 1981 r.

Pierwszy polski wybór pism czołowego myśliciela politycznego końca XVIII i pierwszej połowy XIX wieku, klasyka myśli konserwatywnej i kontrrewolucyjnej, prekursora francuskiej socjologii, autora inspirujących rozważań o władzy, społeczeństwie, rewolucji i stanie Europy w burzliwej epoce zmian, których był przenikliwym krytykiem i interpretatorem.

Jest to doskonałe streszczenie nauki Feliksa Konecznego o cywilizacjach. W sposób zwięzły i przystępny główne tezy tego wybitnego uczonego zostały tu przedstawione w formie nadającej się dla szerokiego kręgu odbiorców.

 Obrona rozumu to wybór esejów G.K. Chestertona. Wybitny angielski pisarz z typowym dla siebie błyskotliwym humorem, czasem nabierającym cech humoru czarnego, opisuje przejawy współczesnego sposobu myślenia, wykazując, że są to w istocie przejawy bezmyślności. To nie moralność czy polityka są dzisiaj w stanie upadku — twierdzi Chesterton — lecz rozum. Nasza cywilizacja, jeśli ma przetrwać, musi na nowo odkryć sztukę jasnego, spójnego rozumowania.

Czy konserwatysta może być masonem? Mało kto w Polsce słyszał o martynizmie, czyli o ezoterycznym wolnomularstwie rozwijającym się obok dobrze opisanych lóż antyklerykalnych i antyreligijnych. Loże tego kierunku działały we Francji, we Włoszech i po troszę w Niemczech. Była to masoneria mistyczna i antyklerykalna równocześnie. Martyniści stworzyli doktrynę konserwatyzmu ezoterycznego, wedle którego hierarchia polityczna miała odzwierciedlać dostęp do poznania tajemnych prawd o porządku świata. Głosili, że świat winien być pojmowany sakralnie, a władzę w nim sprawować winny mające dostęp do tajnej wiedzy elity. Obserwując świat współczesny widzimy, że demokracja staje się coraz większą fikcją, a światem rządzi elita złożona z bankierów, finansistów, udziałowców międzynarodowych korporacji, która rada byłaby odwołać się do starych zasad konserwatywnego elitaryzmu i hierarchii. Oto mamy elitę „mądrzejszych”, którym marzy się społeczeństwo kastowe, jak w Indiach. Co ciekawe, martyniści też swój wzrok kierowali ku kastowemu społeczeństwu Hindusów. Czy to jest tylko przypadek czy wyraz ponadczasowej tendencji?

Hiszpański filozof José Ortega y Gasset (1883–1955) jest znany z – ciągle dziś aktualnej i budzącej żywe reakcje – teorii „człowieka masowego”. Zebrane tu teksty pochodzą z okresu od połowy lat 20. XX wieku do wczesnych lat 40., a więc z czasów bodaj najbardziej dramatycznych w najnowszej historii Hiszpanii: od upadku monarchii i narodzin II Republiki w 1931 roku po tragedię wojny domowej 1936–1939.

Książka Emile’a Josepha Dillona (1854-1933) – cenionego dziennikarza i publicysty politycznego – ukazuje przebieg, kulisy i skutki paryskiej konferencji pokojowej w 1919 r. To wielowymiarowa analiza idei, motywacji i działań uczestników obrad – tych, którzy rościli sobie prawo, by wówczas rozdawać karty i tych, o których losie chciały decydować zwycięskie mocarstwa.

Ortodoksja, uznawana za kamień milowy w rozwoju myśli chrześcijańskiej, arcydzieło retoryki i jedną z najważniejszych książek XX w., cieszy się niesłabnącą popularnością i jest wznawiana nieprzerwanie od czasu pierwszej publikacji w 1908 r. Chesterton, zaskakując trafnością i aktualnością spostrzeżeń, zaprasza czytelnika do jedynej w swoim rodzaju podróży - z domu wariatów do świata pełnego codziennych cudów i z dziecinnego pokoju na Kalwarię - poprzez wszystkie zawiłości, paradoksy i rewelacje chrześcijaństwa.

W niniejszej pracy ksiądz Cozel rozprawia się z ideologią z piekła rodem, czyli z marksizmem. I czyni to wybornie. Na początku XX wieku, kiedy to książka powstała, socjalizm / komunizm rozwijał się bardzo prężnie. Spuścizna dwóch piekłoszczyków: Marksa i Engelsa trafiała na bardzo podatny grunt. Na grunt tak zwanej „walki klas”, która tak naprawdę była (i jest) jedynie manifestacją niebywałej pychy, pogardy, chciwości oraz żądzy – walką z zastanym porządkiem.

Być konserwatystą i nie znać Russella Kirka to jak być filozofem i nie znać Platona. Interesować się myślą polityczną i nie znać Kirka to jak być fizykiem i nie słyszeć o Newtonie.

Kucharczyk starannie i rzetelnie rekonstruuje konserwatywne przesłanie Kirka w taki sposób, że jednocześnie otrzymujemy w tle panoramiczny obraz konserwatyzmu amerykańskiego, zarówno w tych jego przejawieniach, które były szczerym złotem, jak i łudzącą miką, co dotyczy zwłaszcza nazywanych niesłusznie konserwatystami liberalnych apologetów „wolnego rynku”, jak i tzw. neokonserwatystów, będących jedynie demokratycznymi imperialistami. I również z tego powodu książka Kucharczyka winna być lekturą obowiązkową.

Prof. Jacek Bartyzel

Profesor Grzegorz Kucharczyk o swojej książce:

Profesor Grzegorz Kucharczyk o swojej książce: