Myśl konserwatywna

Artykuł zatytułowany W pół drogi zawiera syntezę myśli politycznej Doboszyńskiego, ocenę ówczesnej (1946 rok) sytuacji w Polsce, prognozy na przyszłość oraz wskazania dla ruchu narodowego.

Carl Schmitt uchodzi w Polsce za liczący się autorytet prawicowej myśli konserwatywnej. Rzeczywiście, jest jednym z najznaczniejszych przeciwników liberalizmu i demoliberalnego bałaganu, ale czy to wystarczy, by go wynosić na ołtarze, w tym ołtarze katolickie? Jaki był ten myśliciel wychowany w katolickiej rodzinie w otoczeniu sprotestantyzowanej kultury niemieckiej? Jak zachował się w czasie próby, jaką dla intelektualisty był nazizm?

"Konserwatyzm między Atenami a Jerozolimą" to nowa praca Wielomskiego, w której autor analizuje drogę, jaką przebyliśmy od czasów starożytnych do współczesności. Dowodzi w niej, że wbrew pozorom niewiele się tak naprawdę zmieniło. Poznanie źrodeł - zdaniem autora - pomoże w zrozumieniu naszych czasów lepiej niż ich naoczna obserwacja.

Gdybyśmy mieli powiedzieć, czym była dla konserwatystów rzeczywistość, to moglibyśmy stwierdzić, że kojarzyła się im ona nie z parlamentaryzmem, demokracją, społeczeństwem mieszczańskim, handlem, przemysłem i miastem, lecz ze szlacheckimi dworkami, balami, karocami, sukniami dam, nie upolitycznionym ludem, a nade wszystko z tradycją monarchią i jej symbolem w postaci pałaców królewskich.

Problem prawicy i myśli prawicowej wydaje się dziś polegać przede wszystkim na potrzebie jej samookreślenia. Prawica współczesna, a więc i ta XX-wieczna, próbowała odnaleźć i zdefiniować swą tożsamość. Jedną z trudności, które napotkała, można by określić jako nikłą atrakcyjność dla tzw. mas. Prawica nie obiecywała, nie rozdawała, nie próbowała budować raju na ziemi. Przez myślicieli lewicowych, którzy zapanowali nad mentalnością ludzką hasłem postępu, została też postawiona w trudnym położeniu, gdyż skazano ją na obronę tego, co było, a w myśl postępu, to co było, było gorsze od tego co jest, to zaś co jest, jest gorsze od tego, co będzie. Myśl prawicowa zderzona z hasłem postępu, tak atrakcyjnym dla ludu i rzesz podatników, choć do głębi fałszywym, poszukiwała hasła równie atrakcyjnego i wokól niego próbowała budować swą tożsamość.

Mamy przyjemność zaprezentować Państwu poszerzone wydanie cenionej książki Adama Wielomskiego i Pawła Bały pt. Prawa człowieka i ich krytyka. Przyczynek do studiów o ideologii czasów ponowożytnych. Wydanie I zostało poprawione i uzupełnione nowym materiałem dotyczącym aktualnej sytuacji w Polsce.

To dzieło nader interesujące i pobudzające do myślenia. Gdyby potraktować je tylko jako historyczny opis Francji XVIII wieku, trzeba byłoby uznać je oczywiście za przestarzałe, ponieważ od czasów Tocqueville'a ukazało się wiele prac bardziej gruntownych i wykorzystujących nieporównanie bogatsze źródła. Jeśli dzieło pozostaje ciągle niezwykle wartościowe, to ze względu na swoja warstwę, by tak rzec, filozoficzną czy socjologiczną, w szczególności zaś ze względu na swoja tezę główną, która da się streścić tak oto: mylą się ci, którzy nie wierzą w ciągłość historyczną i są skłonni uważać, iż rewolucje są nade wszystko jej zerwaniem; rewolucje są przygotowywane przez podskórne procesy wcześniejsze i są tyleż zerwaniem, co kontynuacją. W wypadku Francji kontynuacją centralizacji władzy.

Alexis de Tocqueville (1805-1859) - francuski myśliciel polityczny, historyk, socjolog, członek Akademii Francuskiej, także polityk, minister spraw zagranicznych II Republiki francuskiej (1849-51), potem ostry krytyk rządów Napoleona III. Jego dwie najważniejsze książki O demokracji w Ameryce oraz właśnie Dawne rządy a rewolucja uznawane są za kamienie milowe w politologii i socjologii polityki. 

Żyjemy w czasach miernych. Murowane ściany tradycji i kultury, ów – jak pisze Davila – „barokowy pałac, do którego wtargnęła kudłata zgraja”,w którym przez wieki chroniliśmy się przez nawałnicą autodestruktywnych pomysłów nowożytnych proroków, z miesiąca na miesiąc stają się coraz bardziej zamazane i delikatne.

Przewodnik po wybranych najważniejszych tekstach literackich naszych czasów, które mogą pomóc odbudować zachodnią cywilizację, zepsutą przez książki, które zaprezentował w swojej wcześniejszej książce. To, co Wiker nazywa konserwatyzmem, w istocie rzeczy stanowi odzwierciedlenie katolickiego pojmowania ludzkiej natury i społeczności. Autor zatem prowadzi czytelnika przez filozoficzne podstawy rządu, społeczeństwa, gospodarki i rodziny.

O kulturze i rewolucji to zbiór tekstów tworzących opowieść o oglądanej z Polski epoce, w której porządek kultury fundujący cywilizację zachodnią podważany jest przez rewolucyjne prądy. Zdaniem autora to one przekształciły się w dominującą dziś w Europie ideologię, która bezwzględnie eliminuje swoich tradycyjnych przeciwników, likwiduje pluralizm i realną debatę oraz efektywnie homogenizuje naszą rzeczywistość.

Dlaczego demokracja nie działa tak, jak tego od niej oczekiwano? Dlaczego wyborcy głosują na programy polityczne niewątpliwie szkodliwe dla gospodarki? Dlaczego dobrowolnie poświęcają wzrost ogólnego standardu życia na rzecz wątpliwych, a czasem ewidentnie złudnych korzyści?