III RP

Zbiór tekstów pisanych w przeciągu ostatnich 25 lat nie jest bynajmniej dokumentem historycznym (choć i pod tym kątem można go czytać, by lepiej zrozumieć, co działo się w polityce polskiej w tym czasie). Gdy czyta się teksty autora z lat 90-tych o UE, NATO, Rosji, uderza bardzo przenikliwa prognoza tego, co może stać się w przyszłości, oparta o zrozumienie mechanizmów rządzących polityką zagraniczną, wpisanych w szeroki kontekst uwarunkowań gospodarczych, historycznych i kulturowych, często w polskiej debacie publicznej niedostrzeganych czy lekceważonych.

Kontynuacja "Po południu" tegoż autora. Kolejny tom historii polskiej polityki, obejmujący lata 1996-2005. Głównymi bohaterami są politycy Sojuszu – Miller i Kwaśniewski, których konflikt zniszczył lewicowe imperium. W tle są liderzy rządu AWS-UW – Buzek, Krzaklewski i Balcerowicz. Oraz Lepper, który okazał się jedną z najważniejszych postaci w dziejach polskiej polityki.
Jak pisze Rober Krasowski: Kiedy się patrzy na tamte lata, niemile uderza obserwacja, że miałkość polityki nie obniżyła jej atrakcyjności. Była bez znaczenia, bez ciężaru, jednak nie wiało zeń nudą. Zwłaszcza pojedynek o dominację na lewicy - między Kwaśniewskim a Millerem - miał w sobie porywającą dramaturgię. Do ostatniej chwili nie było wiadomo, kto w tej grze jest nadmuchaną wielkością, a kto wielkością prawdziwą. Odpowiedź na to pytanie padnie pod koniec książki, ale w trakcie pisania nachodziło mnie często zdumienie, jak wiele energii poświęciliśmy w końcu tak błahej sprawie. Kwaśniewski czy Miller? Po latach ich wojna jest burzą w szklance wody. Rywalizacją, w której ważą się losy, ale nie nasze, lecz tylko obu tych panów. Bili się o swoją sławę, o swoją pozycję.

Połowa roku 2018 to dobry moment na podsumowanie pewnego etapu – bo oto właśnie w polskim życiu publicznym osiągnęliśmy kolejny „moment prawdy”. To określenie zapożyczam nie z jakiejś grafomańskiej poezji, ale z fachowego języka służb – konkretnie: sowieckiego Smiersza (Smiert’ szpionam!) – gdzie „momentem prawdy” nazywa się kulminację gry operacyjnej niejako wymuszającej ujawnienie; chwilę, w której nie da się już dłużej uprawiać gry pozorów i przeciwnik zmuszony jest wykonać ruch odsłaniający bez cienia wątpliwości tożsamość i rzeczywiste zamiary. „Moment prawdy” to ostateczna konfrontacja, w której opadają maski i wreszcie jasnym staje się, kto jest kim.

Tom, który Biały Kruk oddaje w Państwa ręce, to długa i ważna dla Rzeczypospolitej tradycja: poważnej, nacechowanej troską o wspólne dobro rozmowy, zaczyna się od formy dialogu politycznego, który wprowadził do języka polskiego Stanisław Orzechowski (1513-1566). Wydawca z Krakowa, rzec można - wolny obywatel tej ziemi, zaprasza do rozmowy posła, polityka, by wspólnie przyjrzeć się stanowi Rzeczypospolitej, już III Rzeczypospolitej; żeby powiedzieć sobie, co ich, co nas boli i jak bólowi, a raczej jego źródłom, politycznym chorobom i społecznym patologiom, radzić. To jest współczesna rozmowa ziemianina z posłem. Wolny obywatel, zatroskany marnotrawstwem, zdenerwowany głupotą, która zbyt już się szarogęsi na publicznej scenie, pyta swojego w politykę zaangażowanego interlokutora o możliwości naprawy złego stanu.

Książka pełna mocnych i bezkompromisowych tekstów Pawła Lisickiego. W poszukiwaniu prawdy odważnie stawia pytania i w oparciu o powszechnie znane fakty stara się na nie odpowiadać - bez obaw, że narazi się tym czy innym środowiskom.

Polska marzeń prof. Panfila jest jak Polonia z obrazów Jacka Malczewskiego – piękna, dumna, posągowa kobieta w kolorowych strojach lub wojskowych szynelach. Dziś po raz kolejny Polska zrzuca kajdany i prostuje się dumnie. Nic więc dziwnego – mówi autor, że ci, którzy ją skuwali, boją się jej gniewu.

Czym była PO w chwili narodzin, czym gdy zatriumfowała, a czym jest dziś?  Jakie cele przyświecały politykom Platformy? Czy był to projekt naprawy kraju, czy realizacji prywatnych ambicji? Czy PO to twór wyjątkowy w ostatnim ćwierćwieczu, czy logiczna i nieuchronna kontynuacja polityki niegdyś prowadzonej przez Kongres Liberalno-Demokratyczny i Unię Wolności? Kiedy Donald Tusk zamienił się z reformatora w hipnotyzera? Dlaczego Bronisław Komorowski musiał zostać prezydentem?

Krótko mówiąc: jak Platforma Obywatelska porwała Polskę i co z tego wynikło?

Czy Polacy wciąż tworzą wspólnotę narodową? Czy III RP to pasmo klęsk i porażek, czy również sukcesów tylko nie chcemy lub nie umiemy ich dostrzec? Czemu nie mamy być z nich dumni? Jak zbudować silne państwo, którego nie będziemy musieli się wstydzić? Wreszcie: dlaczego wyjaśnienie katastrofy smoleńskiej jest tak bardzo ważne dla przyszłości Polski, jej pozycji na arenie międzynarodowej, ale także dla nas, jako wspólnoty?

Książka składa się z wywiadów z niezależnymi dziennikarzami, uczestniczącymi w debacie publicznej w opozycji do głównych mediów czyli tzw. mainstreamu.  Wyłania się z niej obraz potężnych zmian, jakie zachodzą w tej sferze. Książka przedstawia dwa światy mediów w Polsce: mainstream i tzw. drugi obieg, opisuje konflikt między nimi i ich wzajemne relacje.

Książka ta jest próbą opisu procesu budowy podwalin dyplomacji III RP, transformacji tego segmentu administracji, opisu instytucji, ludzi w niej pracujących. Jest także próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego w 1989 roku tak źle zagospodarowano zwycięstwo, zaufanie i nadzieję Polaków. Dlaczego za zmianami ustrojowymi nie poszły zmiany w MSZ, wyłonienie własnych elit dyplomatycznych, rozbicie monopolu kadrowego architektów okrągłego stołu. Dlaczego w gmachu na Szucha nie zatriumfowały takie wartości jak dbałość o interes narodowy, kompetencje, uczciwość.

Kilkanaście lat temu odkryłem, iż choć padła cenzura, zmieniła rzeczywistość, dalej jednak istnieją tematy, ba! całe obszary nieporuszane w naszej publicystyce. Nie interesuje mnie poszukiwanie przyczyn takiego stanu rzeczy. Moja ambicja jest o wiele skromniejsza; dotrzeć do pierwotnego znaczenia pojęć, przywrócić im właściwy sens, proporcje. Odebrać grozę, przywrócić prawdę. Jestem pewien, iż prawda nie jest groźna, każda prawda! Natomiast fałsz… i owszem, to groza!