Polityka, publicystyka, idee

Nowe wydanie arcydzieła polskiej refleksji o geopolityce i polityce zagranicznej, klasycznej lekcji realizmu politycznego i analizy stosunków międzynarodowych. W tomie znalazły się też artykuły, które Adolf Bocheński opublikował w okresie od ukazania się tego dzieła do wybuchu II wojny światowej. Pokazują one reakcję autora na dynamicznie zmieniającą się sytuację międzynarodową i próbę jej interpretacji w duchu uprzednich założeń.

Mamy przyjemność zaprezentować Państwu poszerzone wydanie cenionej książki Adama Wielomskiego i Pawła Bały pt. Prawa człowieka i ich krytyka. Przyczynek do studiów o ideologii czasów ponowożytnych. Wydanie I zostało poprawione i uzupełnione nowym materiałem dotyczącym aktualnej sytuacji w Polsce.

Problem prawicy i myśli prawicowej wydaje się dziś polegać przede wszystkim na potrzebie jej samookreślenia. Prawica współczesna, a więc i ta XX-wieczna, próbowała odnaleźć i zdefiniować swą tożsamość. Jedną z trudności, które napotkała, można by określić jako nikłą atrakcyjność dla tzw. mas. Prawica nie obiecywała, nie rozdawała, nie próbowała budować raju na ziemi. Przez myślicieli lewicowych, którzy zapanowali nad mentalnością ludzką hasłem postępu, została też postawiona w trudnym położeniu, gdyż skazano ją na obronę tego, co było, a w myśl postępu, to co było, było gorsze od tego co jest, to zaś co jest, jest gorsze od tego, co będzie. Myśl prawicowa zderzona z hasłem postępu, tak atrakcyjnym dla ludu i rzesz podatników, choć do głębi fałszywym, poszukiwała hasła równie atrakcyjnego i wokól niego próbowała budować swą tożsamość.

W latach czterdziestych Schmitt uwierzył w Adolfa Hitlera i postrzegał go jako ową tajemniczą siłę, która ma uchronić III Rzeszę przed klęską wojenną i okupacją. Ta część książki ma kapitalne znaczenie nie tylko dla nauki polskiej, ale i światowej, gdyż rzuca zupełnie nowe światło w toczącej się od lat dyskusji o stosunku Carla Schmitta do nazizmu - napisał prof. Marek Kornat w swojej recenzji książki Wielomskiego. Schmitt długie lata po wojnie był całkowicie zapomniany przez środowisko naukowe z powodu jego "romansu" z hitleryzmem. Nazywano go nawet naczelnym ideologiem III Rzeszy. Musimy jednak pamiętać, że oceny takiej dokonujemy z pozycji dzisiejszej wiedzy i doświadczenia powojennego. W latach 30 ub. wieku świat był jeszcze przed II wojną światową, obozami koncentracyjnymi itd., a Hitler doszedł do władzy wybrany przez naród niemiecki w demokratycznych wyborach.

Drugi tom Prawicy… różni się od pierwszego tym, że jest to tekst problemowy, podzielony został na cztery części ułożone logicznie. W pierwszej Wielomski opisuje idee rewolucyjne widziane oczami ich przeciwników. W drugiej przedstawia cztery wybitne postacie, które uznał za reprezentatywne dla idei kontrrewolucyjnej w XX wieku, czyli: Carla Schmitta, Ernsta Juengera, Charlesa Maurrasa i Antonia Oliveirę de Salazara. Trzecia część książki jest poświęcona walce prawicy z kolejną falą rewolucyjnego „potopu”, czyli z faszyzmem i narodowym socjalizmem. Ostatnia część traktuje o bardziej znanej opozycji wobec kolejnego wcielenia rewolucji, jakim był komunizm. Autor zdecydował się jednak odejść od referowania powszechnie znanych antykomunistycznych poglądów konserwatystów i zdecydował się skupić na myślicielach mniej znanych, takich jak Plino Correa de Oliveira z Brazylii. Książkę zamyka tekst bardziej współczesny, poświęcony refleksji prawicowej nad postkomunistyczną Rosją rządzoną przez Władimira Putina.

Gdybyśmy mieli powiedzieć, czym była dla konserwatystów rzeczywistość, to moglibyśmy stwierdzić, że kojarzyła się im ona nie z parlamentaryzmem, demokracją, społeczeństwem mieszczańskim, handlem, przemysłem i miastem, lecz ze szlacheckimi dworkami, balami, karocami, sukniami dam, nie upolitycznionym ludem, a nade wszystko z tradycją monarchią i jej symbolem w postaci pałaców królewskich.

"Konserwatyzm między Atenami a Jerozolimą" to nowa praca Wielomskiego, w której autor analizuje drogę, jaką przebyliśmy od czasów starożytnych do współczesności. Dowodzi w niej, że wbrew pozorom niewiele się tak naprawdę zmieniło. Poznanie źrodeł - zdaniem autora - pomoże w zrozumieniu naszych czasów lepiej niż ich naoczna obserwacja.

Bez wątpienia Rewolucja Francuska była największą katastrofą polityczną w historii świata od upadku starożytnego Rzymu. Nie dlatego, że kosztowała ludzkość tyle krwi co II Wojna Światowa, lecz dlatego, że zakończyła ostateczne mediewalną epokę wiary i tradycji, otwierając epokę permanentnego niepokoju, wojen domowych i rewolucji charakteryzujących świat nowoczesny.

Carl Schmitt uchodzi w Polsce za liczący się autorytet prawicowej myśli konserwatywnej. Rzeczywiście, jest jednym z najznaczniejszych przeciwników liberalizmu i demoliberalnego bałaganu, ale czy to wystarczy, by go wynosić na ołtarze, w tym ołtarze katolickie? Jaki był ten myśliciel wychowany w katolickiej rodzinie w otoczeniu sprotestantyzowanej kultury niemieckiej? Jak zachował się w czasie próby, jaką dla intelektualisty był nazizm?

Adam Gurowski (1805-1866) był w XIX wieku jednym z najlepiej znanych polskich myślicieli i publicystów. Jego książki i artykuły czytano szczególnie chętnie we Francji, Anglii i Stanach Zjednoczonych.

Artykuł zatytułowany W pół drogi zawiera syntezę myśli politycznej Doboszyńskiego, ocenę ówczesnej (1946 rok) sytuacji w Polsce, prognozy na przyszłość oraz wskazania dla ruchu narodowego.

Broszurę pt: Teoria Narodu Doboszyński wydał drukiem po kilkuletnim pobycie w Wielkiej Brytanii, w roku 1943, już pod koniec rozstrzygniętej wojny. Pierwotnie broszura nosiła tytuł 'Wielki Naród cz. II jako kontynuacja artykułu wydanego również w Szkocji w 1941r pt. Wielki Naród.