Prawo, ustrój

Praca zbiorowa - red. Sabina Sanetra-Półgrabia i Paweł Skorut

Dążeniem każdego państwa bez względu na ustrój polityczny jest przetrwanie w czasie oraz przezwyciężenie zagrożeń. Cele te można osiągnąć m.in.: poprzez silną identyfikację obywateli z krajem oraz opracowanie systemu zarządzania państwem w czasie kryzysu. Jednym z narzędzi wykorzystywanych przez współczesne państwa do utrzymania swojej politycznej egzystencji są stany nadzwyczajne. Rzeczypospolita jako jedno z nielicznych państw europejskich w XX wieku jest przykładem wykorzystania w minionym stuleciu stanów nadzwyczajnych zarówno do zabezpieczenia bezpieczeństwa odrodzonego państwa w czasie wojny w 1919 roku czy obrony granic II RP we wrześniu 1939 roku, jak i do ochrony upadającego sytemu politycznego PRL w grudniu 1981 roku.

Anty-Lewiatan. Doktryna polityczna i prawna Murraya Newtona Rothbarda autorstwa dr. Radosława Wojtyszyna jest świetnie zorganizowanym i kompetentnym przewodnikiem po myśli amerykańskiego filozofa, ekonomisty i publicysty i z pewnością może służyć za cenne narzędzie dla osób, które chcą pogłębić i uporządkować swoją wiedzę o libertarianizmie.

Jest to doskonałe streszczenie nauki Feliksa Konecznego o cywilizacjach. W sposób zwięzły i przystępny główne tezy tego wybitnego uczonego zostały tu przedstawione w formie nadającej się dla szerokiego kręgu odbiorców.

Alexis de Tocqueville najczęściej bywał określany mianem liberała albo konserwatysty.
Paweł Marczewski proponuje inne czytanie jego dzieła. Przypisuje go do tradycji republikańskiej, żywo obecnej choćby w amerykańskiej myśli Ojców Założycieli czy w okresie francuskiego Oświecenia. Ideał wolności politycznej spotykał się u Tocqueville'a zarówno z szacunkiem dla religii, cnotą patriotyzmu, negatywną oceną fatalizmu historycznego, jak i usprawiedliwieniem imperializmu.

W niniejszej publikacji autor analizuje polską tradycję konstytucyjną, szczególnie zaś interesuje go rozwój i ewolucja treści pojęcia „suweren” oraz rola suwerena w kolejnych polskich ustawach zasadniczych, poczynając od Ustawy Rządowej, uchwalonej 3 maja 1791 r., a skończywszy na Konstytucji III RP, uchwalonej 2 kwietnia 1997 r.

W książce prof. Mirosława Matyi pt. Szwajcarska demokracja bezpośrednia szansa dla Polski? przedstawiony został system polityczny Szwajcarii oparty na demokracji bezpośredniej, czyli woli ludu. Autor pisze o „demokratycznym fenomenie” szwajcarskiego ustroju politycznego, który jest unikatowy w skali światowej. 

Michael Huemer jest profesorem filozofii Uniwersytetu Colorado Boulder. Jest autorem ponad sześćdziesięciu artykułów naukowych i sześciu książek. W swoich pracach porusza szczególnie zagadnienia związane z etyką, epistemologią i filozofią polityczną. Huemer jest zwolennikiem intuicjonizmu etycznego – przekonuje, że powinniśmy móc wyprowadzić swoje przekonania moralne z prostych intuicji etycznych wspólnych dla większości ludzi, których znamy.

Intrygująca, przewrotna ,poszukująca. Ujawnia mechanizmy jakim podlegamy jako społeczeństwo. Poszerza wiedzę o naszej obecnej sytuacji. Wskazuje przyczyny upadku naszej cywilizacji...

Co łączy komunistów, nazistów i współczesnych zielonych? Fakt, że wszyscy oni nawiązują do tych samych socjalistycznych idei. Co jest podstawowym celem socjalizmu? Próba stworzenia nowego człowieka i nowego społeczeństwa za pomocą radykalnych środków, takich jak pełna kontrola państwa nad wszelkimi sferami ludzkiego życia, włącznie z eliminacją całych klas czy ras stojących nad drodze postępu.

Był pierwszym teoretykiem republikanizmu w dzisiejszym sensie. Dwa traktaty… są pod tym względem dziełem kanonicznym, a dla każdego politologa wprost obowiązkowym. Zainspirowały m.in. Deklarację Niepodległości i Konstytucję USA. To właśnie wtedy Locke stał się klasykiem idei nowoczesnej państwowości.

Jerzy Przystawa zapisał się w najnowszej historii Polski dwoma wieloletnimi i zdeterminowanymi działaniami. Pierwszym jest uzdrowienie ustroju Polski przez adaptację najbardziej skutecznej ordynacji wyborczej, jaką w wysokorozwiniętych krajach Zachodu okazały się jednomandatowe okręgi wyborcze. Tak zwana większościowa ordynacja wyborcza jest bowiem w USA, Wielkiej Brytanii, Australii czy Kanadzie rozwiązaniem podstawowym, niekwestionowanym i powszechnie oczywistym. Drugą sprawą, w nieco innym wymiarze, była demaskacja arcyafery Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego (FOZZ), do której ujawnienia Jerzy Przystawa znacznie się przyczynił, i którą razem z Mirosławem Dakowskim opisał w książce Via bank i FOZZ. Afera FOZZ stała się później matką kolejnych afer gnębiących ustrój i kondycję państwa. Jeden z czarnych bohaterów FOZZ, nomenklaturowy magnat firmy Universal, od kilkunastu lat sądownie nęka obu autorów, mimo tego, że sam ścigany listami gończymi uciekł już za granicę.

Opublikowane w tym tomie komentarze Jerzego Przystawy były pisane co tydzień, od połowy lutego 2003, z przeznaczeniem dla wrocławskiego Radia Rodzina, lecz były także retransmitowane lub przedrukowywane przez polskojęzyczne media w USA, Kanadzie, a nawet w Australii. Sprawy, o których pisał Jerzy Przystawa, odsłaniały się jedna po drugiej na polskiej scenie politycznej, ale na ogół z przemilczeniami lub zafałszowaniami w oficjalnych mediach, gdy tylko stawały się niewygodne dla aktualnego establishmentu partyjnego. Autor przedstawia bowiem zarówno genezę problemów, jak i główne remedium, którym jest wprowadzenie zasady JOW w wyborach powszechnych i wynikająca z niego wymiana składu polskiej klasy politycznej.

Prowokacyjna, pełna przykładów historycznych jak i współczesnych, napisana z bezwzględną logiką a także z wielką pasją. Obok To NIE musi być państwowe nie można przejść obojętnym. Tę książkę trzeba przeczytać, głęboko przemyśleć przykłady, które najpewniej wywrócą do góry nogami nasze wyobrażenie o instytucji państwa i niepodważalnym dogmacie, że niektóre dziedziny życia ex definitione muszą być państwowe.

Polecam lekturę tym wszystkim, którym bliski jest aforyzm Stanisława J. Leca, że „Z jednego systemu nie wydobędziemy się długo: ze słonecznego”.

Andrzej Sadowski (Centrum im. Adama Smitha)