Roman Dmowski

Zwięzły życiorys wielkiego męża stanu. Tekst pierwotnie ukazał się jako hasło w Polskim Słowniku Biograficznym, t. V, Kraków 1939–1946.

Wydana w 1927 roku rozprawa Kościół, naród i państwo w znacznym stopniu przyczyniła się do odrodzenia religijnego wielu pokoleń Polaków. W swoim głównym zarysie dzieło Dmowskiego pozostaje nadal aktualne w sytuacji, gdy po kilkudziesięciu latach Polska odzyskuje suwerenność, a naród polski swoją tożsamość. W tym przełomowym dla naszego kraju okresie, gdy decyduje się kształt ustrojowy państwa, gdy rozstrzyga się jakie miejsce zajmie w nim Kościół Katolicki, a jednocześnie musiał długo czekać na ratyfikację podpisany kilka lat temu konkordat, rozprawa Dmowskiego zachęca do głębszej refleksji.

Myśli nowoczesnego Polaka są arcydziełem polskiej myśli politycznej. To najważniejsze z dzieł politycznych Dmowskiego, oprócz pogłębionej oceny sytuacji politycznej Polski oraz charakteru narodowego Polaków, zawiera podstawową wykładnię zasad, jakimi powinien kierować się ruch narodowy i cały naród w dążeniu do odzyskania i zachowania państwowej suwerenności i tożsamości narodowej.

Roman Dmowski w tym dziele przedstawił pogłębioną i wnikliwą analizę sytuacji gospodarczej i politycznej Polski po uzyskaniu niepodległości, która ukazana została na tle kryzysu gospodarki światowej lat trzydziestych oraz przedstawił stosunki polsko-rosyjskie i polsko-niemieckie w tym okresie. Bardzo interesująco została ukazana kwestia ukraińska oraz problemy Ukrainy w polityce niemieckiej i rosyjskiej w kontekście polityki światowej oraz ówczesnej sytuacji w Polsce. Również z dużym znawstwem tematu zaprezentowana została kwestia żydowska w Polsce oraz w szerszym kontekście sytuacji międzynarodowej.

W napisanej pod pseudonimem powieści W połowie drogi Roman Dmowski ukazał w przejrzysty sposób sytuację w Polsce po przewrocie majowym w 1926 r. Oparta o realia tamtego okresu książka pozwala zrozumieć, do czego prowadziłla działalność obozu sanacyjnego w okresie międzywojennym. Autor sprecyzował zadania stojące przed ruchem narodowym w dziele budowy silnej Polski. Wiele ówczesnych poglądów autora znajduje potwierdzenie w obecnej sytuacji w Polsce.

Kazimierz Wybranowski to pseudonim Romana Dmowskiego (1864-1939) najwybitniejszego polityka XX wieku. Dlaczego powieść Dziedzictwo kilkadziesiąt lat czekała na kolejne wydanie? Dlaczego Dmowski napisał tę powieść? Przed czym chciał czytelników, zwłaszcza młodych przestrzec?

Roman Dmowski (1864-1939), jeden z najwybitniejszych polityków polskich i mężów stanu XX wieku, w Upadku myśli konserwatywnej w Polsce, zdefiniował patriotyczne obowiązki Polaków oraz program i zadania, stojące przed narodem polskim i narodową demokracją na przełomie XIX i XX wieku. Program polityczny opracowany przez Romana Dmowskiego stanowi rzadki fenomen w dziejach myśli politycznej, gdyż po przeszło stu latach od sformułowania, pozostał nadal w głównym zarysie w pełni aktualny.

W prezentowanej pracy autor ukazał działalność konserwatystów polskich na tle myśli konserwatywnej w Europie, porównując z programem i działalnością narodowej demokracji.

Niemcy, Rosja i kwestia polska to cenne dzieło Romana Dmowskiego (1864-1939), wybitnego męża stanu, polityka i przywódcy ruchu narodowego. Autor przedstawił w sposób syntetyczny sprawę odzyskania niepodległości przez Polskę na tle zmieniającej się sytuacji międzynarodowej. W swoim głównym zarysie książka ta pozostaje nadal aktualna.

Autor zanalizował przyczyny kryzysu gospodarczego, zapoczątkowanego na giełdzie nowojorskiej w 1929 roku, który wówczas wstrząsnął gospodarką światową. Przedstawił również zmiany gospodarcze i polityczne, spowodowane tym kryzysem w Polsce i na świecie. Ukazał działalność ruchów narodowych w najbardziej rozwiniętych krajach świata oraz rolę masonerii w gospodarce światowej i w polityce. Większość zdefiniowanych przez Romana Dmowskiego mechanizmów działań politycznych ma ponadczasowy charakter i może posłużyć do rozpoznania obecnej sytuacji społecznej, gospodarczej i politycznej.

Roman Dmowski. Człowiek, Polak, Przyjaciel to wspomnienia Izabelli z Lutosławskich Wolikowskiej, wydane po raz pierwszy w 1961 r. w Chicago. Autorka w szerokim kontekście historycznym przybliża tę wybitną postać męża stanu, dyplomaty i pisarza politycznego jako patrioty oddanego sprawie odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku.

Autor ukazał stosunek Romana Dmowskiego do dwóch masowych ruchów społeczno-politycznych, które dominowały w I połowie XX w. w Europie.
Faszyzm włoski oraz hitleryzm - systemy powstałe jako przeciwwaga dla komunizmu - były ruchami, które odcisnęły decydujące piętno w historii Europy. Reżimy te w wyniku militaryzacji polityki, stały się zagrożeniem dla pokoju w Europie i na całym świecie, zaś rywalizacja ich przywódców Benito Mussoliniego z Adolfem Hitlerem o pierwszeństwo w hierarchii wodzów państw totalitarnych, uwidoczniła się w zapędach imperialistycznych. Książka ukazała również w szerokim kontekście ewolucję poglądów Romana Dmowskiego na oba ruchy społeczno-polityczne.

Roman Dmowski należy bezsprzecznie do kręgu najwybitniejszych polityków polskich XX wieku. Kształtował losy Polski wraz z takimi osobistościami, jak: Wincenty Witos, Ignacy Paderewski czy Władysław Sikorski, ale też jak jego przeciwnik polityczny — Józef Piłsudski. Był przede wszystkim twórcą obozu narodowo-demokratycznego, kreatorem myśli politycznej, społecznej i idei narodu, czemu wyraz dał w ponadczasowych zebranych w tej książce pismach: Myśli nowoczesnego Polaka, Polityka polska i odbudowanie państwa oraz Kościół, naród i państwo.