Andrzej Nowak - Dzieje Polski tom 7 PRZEDSPRZEDAŻ

PRZEDSPRZEDAŻ! WYSYŁKA PO 18 LISTOPADA!

Co za czasy w Rzeczypospolitej! Od sławionego w całej Europie zwycięstwa pod Wiedniem w 1683 r. po widmo upadku państwa – zaledwie pół wieku później…

Siódmy tom „Dziejów Polski” prof. Andrzeja Nowaka czyta się nie jak jeden, ale jak kilkanaście scenariuszy hollywoodzkich superprodukcji historycznych. W tym okresie Rzeczpospolita niestety doznaje porażek jak nigdy dotąd. Kraj przeżywa klęski w wojnach, w których… oficjalnie sam nie uczestniczy. Po śmierci Jana III Sobieskiego przez nasze ziemie przewalają się wojska szwedzkie (znów), saskie, rosyjskie, potem pruskie. Po ich przemarszach pozostają zgliszcza i głód. Stanisław Leszczyński jest dwukrotnie obierany królem, ale musi uciekać z Ojczyzny. Przedstawiciel obcej nam niemieckiej dynastii Wettynów, August III, zdobywa polską koronę, ale dzięki carskim sołdatom.

Sąsiedzi Rzeczypospolitej zawiązują tajne sojusze mające na celu utrzymanie wszystkich niszczących nasz kraj tak zwanych wolności. Degeneruje się już nie tylko wolna elekcja, ale niestety także instytucja sejmowa; liberum veto w XVIII w. obnaża swą prawdziwie destrukcyjną siłę. Na 16 zwołanych za Augusta III sejmów aż 15 zostało zerwanych! Rody magnackie tworzą państwa w państwie, by ostatecznie pójść na służbę ościennych imperiów.

Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa? To powiedzenie jest na wskroś szydercze. Owszem, nieliczni faktycznie popuszczali pasa, ale nawet szlachta w wielkiej części żyła w biedzie. W porównaniu z resztą Europy jeszcze najlepiej mieli się chłopi, co nie znaczy, że nie mieli powodów do narzekań, ale przynajmniej nie brano ich siłą do wojska. Po wiedeńskiej glorii w 1683 r. wygasa powoli niebezpieczeństwo ze strony Imperium Osmańskiego, ale prawie równocześnie zanika polskie wojsko. Ojczyzna jeszcze co pewien czas się dźwiga, ale nie może trwale i mocno ustać na nogach. „Upadanie i powstawanie” – określa to prof. Andrzej Nowak. W tym powstawaniu Autor dostrzega nadzieję na przyszłość, nadzieję na niezbędne reformy mające ratować Rzeczpospolitą.

Część 1
TANIEC KRÓLA JANA
(1674-1696)

ROZDZIAŁ I
Między Chocimiem a Bałtykiem (1674-1679)

ROZDZIAŁ II
Od wiedeńskiej wiktorii
do pożegnalnego bankietu (1680-1686)

ROZDZIAŁ III
Imposybilizm albo gdzie
jest dusza Rzeczypospolitej? (1687-1696)

Część 2
TRAGEDIA WSCHODNIOEUROPEJSKA
(1696-1733)

ROZDZIAŁ IV
Od elekcji do pacyfikacji (1696-1699)

ROZDZIAŁ V
„W tak strasznym rzeczy zamieszaniu”:
wojna północna i domowa (1700-1710)

ROZDZIAŁ VI
Słabość i jej nadzorcy (1711-1733)

Część 3
CZARNE KRUKI I ŁABĘDZIE
(1733-1763)

ROZDZIAŁ VII
Od Sasa do Lasa
– i z powrotem (1733-1745)

ROZDZIAŁ VIII
Kronika wypadków żałosnych (1745-1763)

ROZDZIAŁ IX
Chłop, Żyd i ksiądz Baka
albo Ateny odnowione

ROZDZIAŁ I

Między Chocimiem a Bałtykiem (1674–1679)

Bezkrólewie to nic dobrego. A jednak nie mogło się lepiej, szczęśliwiej zacząć bezkrólewie niż to w roku 1673. Przypomnijmy: Rzeczpospolita, od ćwierć wieku pustoszona najazdami sąsiadów, wyniszczona wojnami domowymi, 11 listopada owego roku odsunęła od siebie widmo ostatecznego upokorzenia, a może nawet zagłady, które tym razem nadciągało z południa. Na czele wojsk polskich i litewskich hetman wielki koronny Jan Sobieski rozgromił pod Chocimiem najsilniejsze z trzech zgrupowań armii tureckiej, naszykowanych przez sułtana Mehmeda IV na „Lechistan”. Król Michał Korybut Wiśniowiecki nie doczekał zwycięskiego dnia świętego Marcina. Strapiony losem swej ojczyzny i wyniszczony chorobą, zmarł 10 listopada we Lwowie.

Turecka nawałnica została odsunięta, ale niedaleko. Wojsko litewskie odmówiło dalszej walki, bo jego hetman wielki, Michał Pac, zawzięcie nienawidzący swego polskiego kolegi, nie chciał dodawać do laurów Sobieskiego choćby jednego listka. Dawały też znać o sobie pretensje żołnierzy o złą aprowizację, koniec żołdu za kwartał służby, toczyły się swary o łupy. Hetman litewski zdecydował się w każdym razie odwołać podkomendne chorągwie z marszu na Mołdawię, gdzie można byłoby rozbić pozostałe ugrupowania tureckie, a przynajmniej zmusić do kapitulacji odciętą od sułtańskiego zaplecza załogę Kamieńca, zdobytego przez Turków rok wcześniej. Gdzie tu więc szczęście? Stara bieda. Odwieczna zawiść, prywata ubierająca się w tym akurat przypadku w szaty litewskiej odrębności? A jednak. Nawet krewniak hetmana Michała Paca, trzęsący razem z nim w owym czasie całą Litwą, kanclerz wielki Krzysztof Pac, ostro skrytykował go za niesubordynację i zmarnowanie owoców wspaniałej chocimskiej wiktorii. Samo zwycięstwo rozniosło się naprawdę szerokim echem po całej Rzeczypospolitej i poza jej granicami. A jego najważniejszy sprawca – Jan Sobieski – stał się bohaterem wielkiej części mas szlacheckich, czyli obywateli. Budziła się nadzieja, że jeszcze Rzeczpospolita nie zginęła, że co straciła w poprzednich kilkunastu latach – szablą odbierze…

Źródła i bibliografia

Indeks osób

Indeks nazw geograficznych