François-René de Chateaubriand – O rewolucji, wolności i władzy

François-René de Chateaubriand (1768-1848) zapisał się w dziejach kultury europejskiej jako autor cieszących się wielką popularnością dzieł o tematyce religijnej i powieści. Dużą rolę odgrywał też we francuskiej polityce, uczestnicząc w burzliwych przemianach, przez które przechodziła Francja od wybuchu rewolucji 1789 r. Zasłynął też jako znakomity pisarz polityczny. W swych głośnych traktatach, broszurach i artykułach pisał o krwawym terrorze jakobinów, despotycznych rządach Napoleona i wyzwaniu rzuconym przez niego innym mocarstwom Europy, powrocie do władzy Burbonów i związanych z tym nadziejach i zawodach rojalistów, rewolucji lipcowej i jej skutkach. Nie tylko opisywał rzeczywistość, będąc zwykle surowym jej krytykiem, ale również wykładał własne propozycje polityczne – zwłaszcza koncepcję monarchii konstytucyjnej. W pierwszym w Polsce wyborze pism politycznych Chateaubrianda znalazły się teksty, które wywoływały ferment we francuskiej polityce i odegrały ważną rolę w rozwoju myśli konserwatywnej. Wiele jego opinii wciąż może inspirować.

„W polityce, jak w każdej innej dziedzinie życia, pierwszą zasadą jest dążenie do tego, co możliwe”.
O monarchii wedle Karty

„Istnieją dwa rodzaje rewolucjonistów. Jedni pragną rewolucji i wolności – jest ich niewielu. Drudzy pragną rewolucji i władzy – i to oni stanowią olbrzymią większość. Żyjemy iluzją, w dobrej wierze wmawiając sobie, iż wolność jest naszym bożyszczem. Błąd. Równość i chwała to dwie żądze kierujące ojczyzną. Nasz geniusz, to geniusz militarny. Francja jest żołnierzem”.
O Restauracji i monarchii elekcyjnej