Jędrzej Giertych - Hiszpania bohaterska

Spis treści

Słowo wstępne (Michał Andrzejczak)
Przedmowa
Po powrocie z Hiszpanii
Pierwsze wrażenia
W stolicy narodowej Hiszpanii
W Sztabie Głównym
Na front
Rozmowa w Talavera de la Reina
Na froncie madryckim
Alkazar de Toledo
Z Toledo do Sewilli
W stolicy Andaluzji
W zwycięskiej Sewilli
Na krwawym szlaku rewolucji
W dawnej stolicy Kalifów Zachodu
Znów na front
Na froncie w Porcuna
W prowincji Nawarra
Na ziemi Basków
Jak to się skończy?
Dlaczego to tak długo trwa?
Nasze pojęcie o Hiszpanii
Cudzoziemcy w Hiszpanii
Zniszczenia wojenne w Hiszpanii
Zniszczenia rewolucyjne w Hiszpanii
„Legalny rząd'' w Hiszpanii
Kto rządzi Hiszpanią „czerwoną''?
Zagadnienie Basków
Separatyzmy narodowościowe a masoneria
Marokańczycy
Imperio, Imperio!
O hiszpańską Abisynię
Czy nowa misja dziejowa Hiszpanii?
Młodzież hiszpańska
Naród hiszpański
Czyim dziełem jest powstanie narodowe?
Armia hiszpańska
Karliści
Falanga Hiszpańska
Przyszłe oblicze Hiszpanii
Doświadczenia rewolucji i wojny
Charakterystyczne epizody
Rozporządzenie i rozkaz
Zestawienie chronologiczne
Aneks - W narodowej Portugalii
Indeks nazwisk


Słowo wstępne

Wielka Wojna, jak powszechnie określa się wydarzenia z lat 1914-1918, stanowiła odzwierciedlenie dążeń ekspansjonistycznych ówczesnych mocarstw. Państwa te, przekonane o swojej misji dziejowej, której immanentnym elementem miał być czynnik cywilizacyjno-twórczy, w przededniu I wojny światowej, jako konsekwencja różnych zapatrywań oraz celów politycznych, skupiły się w dwóch blokach polityczno-wojskowych: trójprzymierzu oraz trójporozumieniu. Machina wojenna, napędzana z mozołem przez propagandę tych państw, ostatecznie doprowadziła do sytuacji, w której świat, a szczególnie Stary Kontynent, stał się widownią krwawych starć, zaś ich tragizm przywodził na myśl realizację apokaliptycznych wizji zrodzonych na początku XX wieku, w wydaniu spenglerowskim.
Wojna, wywołana dążeniami „spóźnionego narodu”, jak nazywa się często Niemcy wilhelmińskie, do rewizji ustalonego już w XIX wieku podziału kolonialnego świata, miała w swej istocie za cel głównie określenie hegemona wśród mocarstw, tudzież ustalenie między nimi hierarchii, oraz ponowne wyznaczenie stref wpływów:

Pierwsza wojna światowa — jak pisze historyk Henryk Batowski — wybuchła z całkiem innych powodów, a nie w związku z dążeniami wyzwoleńczymi w państwach wielonarodowych. Ale narody te w fakcie starcia między ich ciemiężcami ujrzały swoją szansę wyzwoleńczą i postanowiły ją wykorzystać. Prowadzące wojnę dla swoich imperialistycznych celów mocarstwa musiały zdać sobie z tego sprawę i stopniowo, w różnych okresach, w rozmaity sposób w walczących obozach i w różnej formie zmuszone były to wśród swych planów wojennych uwzględnić, między innymi dlatego, by w walce z przeciwnikiem wykorzystać przeciw niemu tak ważny czynnik. Rządy imperialistyczne oczywiście nie podchodziły do tych problemów szczerze i bezstronnie, lecz tylko doraźnie, dla celów taktycznych.