Przemysław Słowiński, Teresa Kowalik – II wojna światowa Polaków w 100 przedmiotach

Roosevelt – człowiek Wall Street to znacznie więcej niż fascynujące studium historyczne i polityczne. W przygniatającej swoim ciężarem pracy Suttona można doszukać się wielu współczesnych analogii. Wystarczy przez ten pryzmat przyjrzeć się ostatnim kryzysom bankowym i umocnieniu prywatnych instytucji finansowych za pomocą środków publicznych. Klasyczne już dzisiaj studium korupcji amerykańskich elit Suttona opublikowane zostało po raz pierwszy w 1975 r.

W czasie II wojny światowej Hiszpania zachowała neutralność. Szef państwa, gen. Francisco Franco, pozwolił jednak ochotnikom ze swego kraju wstępować w szeregi niemieckiego Wehrmachtu i walczyć na froncie wschodnim. W latach 1941–1943 blisko 50 tys. Hiszpanów – żołnierzy „Błękitnej Dywizji” – zadało ciężkie straty Armii Czerwonej pod Leningradem. Uważali, że był to odwet za zbrodnie, które komuniści popełnili w ich ojczyźnie, podczas wojny domowej 1936–1939. Gdy jednak karta wojny się odwróciła i Niemcy ponosili kolejne porażki, Caudillo nakazał swoim żołnierzom powrót do Hiszpanii.
Nie wszyscy wypełnili ten rozkaz. Kilkuset straceńców, wbrew wszystkiemu i wszystkim, zdecydowało się kontynuować walkę. Przywdziali mundury Waffen-SS i bili się przeciwko Sowietom i aliantom – już nie za Hiszpanię, ale za Führera i „Wielkie Niemcy”. W oblężonym Berlinie, jako „ostatni z ostatnich”, fanatycznie i desperacko bronili ruin III Rzeszy.

Materiały z konferencji historycznej w CEP Powiśle, Warszawa, 7 grudnia AD 2019. Red. Rafał Mossakowski.