Wacław Holewiński - Pogrom 1906

W styczniu 1945 r. Stanisław Ostwind-Zuzga, major Narodowych Sił Zbrojnych, zostaje aresztowany. Urząd Bezpieczeństwa przewozi go do aresztu w Otwocku i tam torturami próbuje zmusić do współpracy z Sowietami. Major nie daje się złamać. Miesiąc później zostaje zamordowany.

Stanisław Ostwind to postać wyjątkowa na kartach polskiej historii. I dla wielu niewygodna. Żyd, legionista, policjant, żołnierz oskarżanych o faszyzm Narodowych Sił Zbrojnych. Patriota. Honor mi nie pozwala jest zapisem historii majora –  Żołnierza Wyklętego. Autor nadał jej formę listów, jakie bohater – Ostwind – pisze do ukochanej żony. Listy te są wyznaniem miłości, a zarazem spowiedzią człowieka, który spogląda wstecz na swoje życie, szukając odpowiedzi na dręczące go pytania. Czym jest polskość i patriotyzm? Co to znaczy być Żydem i Polakiem jednocześnie? Czym wreszcie jest honor?

Całość przekonuje. Portrety - nawet postaci epizodycznych - są wiarygodne, kobiece świetnie wręcz podejrzane.
Aniela i Jan pozostają w pamięci, tak samo jak chłopiec, któremu zamordowano w PRL-u ojca. I w mojej pozostaną.

Główny bohater? Już dość! - trzeba o nim przeczytać w Berku. to jest wyjątkowa powieść: spójna, przemyślana w wielu warstwach, prawdziwa i...  mądra. Niepokorna, niechciana (perypetie z wydawnictwem Znak), potrzebna.

Cytat za: Lubimy Czytać.pl

Szanowny Panie Piotrze. Berka przeczytałem i uważam tę powieść za jedną z najlepszych, jeśli nie najlepszą z polskich powieści współczesnych. W mojej ocenie nie należy ona do działu: Powieści blogerów, a do działu Literatura współczesna.
~zyg

Monumentalna praca na temat największego polskiego prozaika XX wieku. Kto chce poznać i zrozumieć Józefa Mackiewicza, a przy okazji również współczesną Polskę i kondycję polskich elit, musi sięgnąć po tę, wyróżnioną w Literackiej Nagrodzie im. Józefa Mackiewicza, pracę Grzegorza Eberhardta. 

Zdumiało mnie, jak wiele osób występujących w tej książce poznałem osobiście. Przeraziło, jak mało o nich wiedziałem i jak powierzchowne miałem opinie. To, że skłaniam się raczej, by wierzyć świadectwom przytaczanym przez Eberhardta niż własnym opiniom towarzyskim, jest chyba największym komplementem, jakim można obdarzyć twórcę literatury faktu.

Maciej Rybiński

(wydanie trzecie, znacznie poszerzone i uzupełnione)