ARCANA

Szczątki wrośnięte w ziemię, splecione w nierozerwalny, krwawy węzeł — czaszki, kości rąk i nóg, żebra i paliczki lub to, co z nich zostało. Doły płytkie i ciasne. Na jednej z fotografii szkielet zamordowanego leży tuż pod powierzchnią ziemi, a to, co zostało z jego dłoni opiera się o róg dołu, tak jakby zmarły chciał powstać, jakby pragnął wyzwolić się z więzienia, wyjść z ukrycia. To jest pierwsza, najgłębsza, ukryta warstwa powązkowskiej „Łączki”, jej semantyczny fundament.

* Dlaczego Polacy są skazani na żydowską niechęć?

* Marcin Luter: buntownik czy Sługa Boży?

* Między homolandem a kalifatem. Czy żyjemy w czasach ostatecznych?

Pasjonująca rozmowa Tomasza Kolanka z red. Pawłem Lisickim. 

Gdyby nie świadomość proporcji, mogłabym powtórzyć za Czesławem Miłoszem: „Byłam jedną z ofiar: wystarczyło jednej stronicy, żebym uległa wpływowi tego narkotyku i przeczytała jednym tchem 352 stronice dużego formatu”. Podczas tej lektury zadawałam sobie pytanie: dlaczego czytany tekst mnie pociągnął i zatrzymał? I intuicyjnie czułam, że trzymają mnie przy nim 3 siły: prawda, pasja, przygoda.

Zawarte w tym tomie szkice i artykuły, dotąd  rozproszone w  publikacjach zbiorowych lub w prasie emigracyjnej, są oparte przeważnie na nieznanej korespondencji Jόzefa Wittlina oraz  innych materiałach archiwalnych, poruszają zatem mniej eksponowane obszary jego życia.

Książka jest obszernym wyborem dokumentów poprzedzonych zarysem historycznym, przedstawia na przykładzie jednego z największych ośrodków akademickich, Krakowa, okres jawnej działalności  „pierwszego” NZS, między sierpniem 1980 a grudniem 1981 r. Starano się uchwycić fenomen ruchu „w działaniu”. Służy temu konfrontacja materiałów źródłowych o różnym pochodzeniu. Przedstawiają one zarówno punkt widzenia samych uczestników NZS i współpracujących z nimi działaczy opozycji, jak i środowiska akademickiego, władz uczelni wyższych oraz struktur PZPR i aparatu represji.

Autorka potrafi wypowiedzi i oceny właściwie selekcjonować, śmieci odrzucać, wartościowe elementy wyławiać i naświetlać. Nie materiał Nią rządzi (co, niestety jest częstym doznaniem początkujących autorów), ale Ona rządzi materiałem i umiejętnie nim przebiera.

Z podziwu godną konsekwencją brnie przez gąszcz danych naukowych, niejednorodny, zachwaszczony, trudny do selekcji. Zachowuje przez cały niezależność swego sądu, ofiarność w dążeniu do Prawdy i odwagę w jej przedstawianiu, nawet jeśli to owocuje dość druzgocącą krytyką poczynań najważniejszych „władców" w państwie polskim.

Apostołowie i technokraci przybliżają skomplikowany okres hiszpańskiej historii - rządu Francisca Franco - skupiając się na otaczających Caudillo ludziach: skąd się wzięli, jak zareagowali na wybuch wojny domowej, jakie państwo zamierzali współtworzyć – i wreszcie, jak wyobrażali sobie przyszłość po śmierci Franco.

Praca nie unika kontrowersyjnych zagadnień, takich jak przemoc po obu stronach konfliktu z lat 1936-1939, relacje Hiszpanii z III Rzeszą czy wreszcie rola Juana Carlosa w transformacji ustrojowej. Jednocześnie oferuje szerokie tło porównawcze, zestawiając Nowe Państwo z Portugalią Salazara i Włochami Mussoliniego.

„Literatura jest oczywiście wielogłosem, w którym ważniejszy, a może wręcz zasadniczy byłby jednak, co mniej oczywiste, gest wzmacniana głosów wcześniejszych, nie zaś: odcinania się od nich bądź z nimi zrywania. Literatura jest także ze swej istoty reakcją na głosy innych i ta jej reakcyjność jest obowiązkiem, powinnością, warunkiem istnienia, ale również warunkiem jej rozumienia. Bez owego elementu reakcyjnego rozumienie literatury i rozumienie się dzięki literaturze nie są możliwe. Tak kiedyś i tak teraz rozumiem tezę Karola Irzykowskiego, że «warunkiem każdej sztuki jest pogłos»".

Opowieści o Gdańsku, Gdyni i kluczowych aktorach politycznych dwóch minionych dekad są fascynujące. Przybliżają one zrozumienie zjawiska, jakim jest władza lokalna. Poprzez jednostkową opowieść ukazują cały splot uwarunkowań i ograniczeń spotykających kogoś, kto chciałby zarządzać sprawami lokalnymi w mieście liczącym pomiędzy ćwierć a pół miliona mieszkańców.

Wznowienie popularnej książki wielkiego ekonomisty i myśliciela. We wstępie do książki czytamy: "Dziś naczelne zasady XIX-wiecznej filozofii liberalizmu są prawie zapomniane". Książka Misesa dokładnie opisuje czym jest liberalizm i jakie są jego korzenie.

Czy najnowszy tom wierszy Leszka Elektorowicza jest, jak zapowiada Autor, jego tomem ostatnim? Nawet jeżeli tak nie będzie, to na pewno tak ta skromna pozornie książeczka została pomyślana i tak przez wielu czytelników będzie odbierana. Jako tom ostatni, a więc jako, jednocześnie, poetycki testament, pożegnanie, podsumowanie i dziękczynienie. A zarazem jako esencja tego, co w liryce Elektorowicza najważniejsze i najpiękniejsze.

Znakomita, zaskakująca w swojej wymowie, mądra i z przesłaniem proza. Z bohaterem przemierzamy ulice i ogrody Wenecji, wędrujemy po zaułkach Paryża, przedzieramy się przez dżunglę, gdzie bohater poszukuje orchidei, piękna, którego nikt nie widział, a które zostało zatrzymane w starych hiszpańskich rycinach. Chęć odnalezienia ich staje się nie tylko pasją bohatera, ale i jego obsesją. Ale aby je odnaleźć, musi wyruszyć w niebezpieczną wyprawę do Ameryki Południowej…