Andegavenum

Gabriel García Moreno, dwukrotny prezydent Ekwadoru, brutalnie zamordowany 6 sierpnia 1875 roku, dzisiaj jest postacią praktycznie nieznaną, natomiast w drugiej połowie XIX w. mówiono o nim szeroko, był na ustach całego cywilizowanego świata. Wielki przyjaciel papieża Piusa IX. Jako jedyny otwarcie sprzeciwił się grabieży i likwidacji Państwa Kościelnego w jego ówczesnej postaci, co miało miejsce w roku 1870. I być może jedyny integralnie katolicki przywódca państwowy w czasach nowożytnych.

Niewiele jest dzisiaj dzieł o. Jacka Woronieckiego OP (1879-1949), które jeszcze nie doczekały się ogłoszenia drukiem. Wśród tych niepublikowanych do niedawna figurował tenże tekst poświęcony koniecznej, według jego Autora, reformie polskiego szkolnictwa, zachowany w maszynopisie, w jedynym egzemplarzu – dotychczas był on eksplorowany wyłącznie przez wąską grupę uczonych. Niniejsze dzieło nie stanowi rozprawy o etatyzmie kulturalnym, ale rozprawę z etatyzmem kulturalnym, jak mówi podtytuł, ponieważ Autor, osadzając swoje rozważania w kontekście etatystycznych tendencji okresu międzywojennego, niezwykle trafnym słowem i z żelazną logiką „rozprawia się” z tym właśnie szkodliwym zjawiskiem. Woroniecki na ogół walczył ze spaczeniami katolicyzmu, natomiast w tym przypadku chodzi o walkę ze spaczeniami szkolnictwa, co siłą rzeczy może pociągnąć za sobą spaczenie

Katechizm katolicki dziecka polskiego został wydany po raz pierwszy na emigracji, w Londynie, pod koniec lat 50. XX wieku, nakładem wydawnictwa „Veritas”.

Zyskując wśród odbiorców duże uznanie, bardzo szybko stał się popularnym narzędziem katechetycznym wśród rozsianej po świecie Polonii. Tylko na przestrzeni lat 60. jego dodruki osiągnęły łącznie sumę kilkudziesięciu tys. egzemplarzy, co oznacza, że realnie współkształtował on całe pokolenie wzrastających na obczyźnie polskich dzieci.Przygotowujący katechizm ks. Narcyz Turulski (1907-1965) wykorzystał jako podstawę bardzo popularny we Francji od końca lat 40. katechizm kanoników Quineta i Boyera, wraz z jego ówczesną atrakcyjną szatą graficzną i rysunkami. Dostosował go jednak do potrzeb polskiego dziecka, uwzględniając wątki związane z rodzimym katolicyzmem oraz patriotyzmem.

Książka wydana po raz pierwszy w roku 1970, stanowi wersję skróconą i zmienioną książki pt. Le Marxisme-léninisme opublikowanej przez Jeana Ousseta dziesięć lat wcześniej. Autor uwzględnił w niej najnowszy ówczesny przejaw Rewolucji, jakim były wydarzenia z roku 1968 po obydwu stronach żelaznej kurtyny. Bardzo subtelna i przenikliwa analiza marksizmu.

Popularno-naukowa pozycja i obszerna synteza, oparta na cytatach z kilkudziesięciu dzieł, przedstawiająca związki z Polską wybitnego angielskiego pisarza i katolickiego apologety oraz jego szeroko rozumianą myśl polityczną. Autor, doświadczony badacz i tłumacz dzieł Chestertona, wprowadza czytelnika do filozofii politycznej Chestertona, omawiając wpierw ogólny zarys i genezę jego myśli, a następnie charakterystykę jego filozofii politycznej, uwzględniając również spojrzenie pisarza na ekonomię, ale także powiązane z polityką istotne aspekty społeczne, jak rodzina czy edukacja i wychowanie.

„Panuje powszechne przekonanie, że francuskich filozofów osiemnastowiecznych popychała do działania wielka troska o bliźnich – zarówno współziomków, jak i braci-ludzi bez względu na ich narodowość. Ten stan ducha i umysłu, przysparzający im chwały, doskonale współgrał z ideałami tolerancji, równości i wolności, które z uporem umieli promować i uświetniać, co również wobec nich budzi podziw. Właśnie w takim świetle zazwyczaj ukazują ich podręczniki na wszystkich poziomach nauczania, tematy maturalne, retoryka socjo-polityczna i wszystko, co we Francji sprzyja kształtowaniu opinii społecznej.

W pełnej i przystępnej syntezie Anne Bernet, specjalistka od historii Kościoła w starożytności, odtwarza starcie między Ewangelią a światem opartym w całości na sile:

„Bez względu na to, czy wyznajemy wiarę, która była ich motorem działania, musimy przyznać, że ta garstka bezbronnych ludzi, często przerażonych, co się rozumie samo przez się, którzy mimo wszystko się nie ugięli, zaledwie w ciągu trzech stuleci odniosła zwycięstwo nie tyle nad Rzymem, co nad pewną koncepcją człowieka i świata, wyjątkowo okrutną i bezlitosną. Wszyscy jesteśmy ich dłużnikami. (…) Opór stawiany przez męczenników w końcu zmusił prześladowców do poddania się. Kaci szybciej zmęczyli się zabijaniem niż ich ofiary umieraniem.

Madame Elżbieta, najmłodsza siostra Ludwika XVI, ginie w wieku trzydziestu lat na szafocie, 10 maja 1794 r. Ta wydana po raz pierwszy w języku polskim biografia ukazuje ją w zawierusze Rewolucji francuskiej jako osobę bardziej świadomą politycznie niż jej brat oraz dojrzewającą duchowo w obliczu panującego terroru.

Święty Ambroży, jakkolwiek wychowany został we wczesnochrześcijańskiej rzymskiej rodzinie, duchownym katolickim został raczej przypadkowo. Był synem wysokiego rzymskiego urzędnika, skończył prawo i także wybrał karierę podobną do ojcowskiej, na szczeblu na tyle wysokim, że granica pomiędzy urzędnikiem (wykonawcą cudzych decyzji) a politykiem (autorem decyzji) ulegała zatarciu. Nie obrał więc celowo i świadomie drogi duchownej. Biskupem został nieco przypadkowo, w wyniku kompromisu politycznego pomiędzy zwalczającymi się stronnictwami politycznymi i konfesyjnymi (katolikami i arianami). Dopiero zostawszy biskupem, zaczął studiować Pismo święte i teologię, aby szybko dojść w tej dziedzinie do wielkiej biegłości i stać się strażnikiem ortodoksji wiary wobec narastającego w ówczesnej Italii arianizmu.

Książka Jeana Ousseta nie jest pesymistyczna, wręcz przeciwnie, ukazuje przed nami szeroki horyzont i skąpany w promieniach słonecznych błękit nieba. Autor odsłania przed nami drogę, zaprasza nas do działania na rzecz społecznego panowania Chrystusa i omawia sposoby, dzięki którym możemy do tego stanu doprowadzić. Każdy katolik, któremu leży na sercu przyszłość jego kraju, powinien tę książkę przeczytać i żyć tą ideą, która jako jedyna we współczesnym, na różne sposoby okaleczonym świecie, jest w stanie zapewnić pokój, prawdziwy pokój i odpocznienie.

Jeden z czołowych francuskich działaczy kontrrewolucyjnych XX w. i organizator komórek formacyjnych na rzecz przywrócenia porządku cywilizacji chrześcijańskiej w społeczeństwie, Jean Ousset (1914-1994), przedstawia w niniejszym dziele mistrzowską syntezę swoich doświadczeń i refleksji na temat sposobu organizowania trwałej i owocnej działalności kontrrewolucyjnej.

Początek mojej pracy pisarskiej związanej ze średniowieczem miał miejsce kilkanaście lat po ukończeniu przeze mnie École des Chartes, gdy byłam olśniona moim własnym odkryciem tej epoki. W rzeczy samej, w tamtych czasach każdy absolwent liceum czy studiów wyższych, na poziomie licencjatu, z zakresu humanistyki klasycznej nosił w sobie przekonanie, że „średniowiecze” było bardzo „mroczną” epoką.

Podczas zajęć z literatury pięknej i historii wkładano nam do głów solidny arsenał gotowych sądów, które studentów Tomasza z Akwinu kazały nam postrzegać jako głupców, a budowniczych opactwa Le Thoronet – jako barbarzyńców. W tych mrocznych czasach nie było niczego, co zasługiwałoby na uwagę. Dlatego w pewnym stopniu niechętnie zdecydowałam się na studia w École des Chartes, która miała otworzyć przede mną karierę kustosza bibliotecznego. A tymczasem ta uczelnia otworzyła przede mną drzwi do innego świata. I oto po upływie ponad trzech lat studiów, którym często towarzyszyły nieprzespane noce, gdy przygotowywałam się do egzaminów na przykład z bibliotekoznawstwa czy archiwistyki, ta epoka nazywana „mroczną” objawiła mi się skąpana w świetle, którego istnienia nigdy wcześniej nie podejrzewałam.

(Fragment książki)