Von Borowiecky

Wyobraźnia zbiorowa narodu zależy od jego znajomości historii. Jest ona przez wieki kształtowana z pokolenia na pokolenie. Bez historii nie da się zrozumieć współczesnych dziejów narodu. Podobnie nie można pojąć stosunków między narodami, bez wglądu w ich historię. Dlatego istotne jest, aby każdy naród znał swoją własną historię, chociaż nie zawsze tak jest.

Książka prof. Jacka Bartyzela odnosi się do zagadnienia trzech znanych pojęć wymienionych w tytule. Pytaniem jest również kwestia powinowactwa i związku tych pojęć. Często utożsamia się ze sobą dwa pierwsze pojęcia, a nawet używa się określenia prawicy skrajnej lub ekstremistycznej na opisanie nacjonalizmu.

Książka zawiera 16 artykułów, poruszających wiele kwestii związanych z naszym dziedzictwem i obecnością na wschodzie.

To praca poświęcona dziejom unii rosyjsko-polskiej, zainicjowanej w roku 1815, objęciem władzy królewskiej w Polsce przez cara Aleksandra I. Tym razem autorzy omawiają polityczne, prawne i społeczne dzieje Królestwa Polskiego rozpoczęte w noc listopadową 1830 roku, a zakończone klęską na polu bitwy, czyli oblężeniem i zdobyciem Warszawy przez wojska Iwana Paskiewicza. Dzieje te, uporządkowane są w sześciu częściach książki.

Nieznane i niepublikowane dotąd opisy krwawych prześladowań katolickich duchownych i świeckich w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej mogą zrobić wrażenie na każdym, nawet na przeciwnikach Kościoła. Rewolucja, która na ołtarze, w miejsce Boga, wprowadziła Rozum, obaliła stary porządek i wprowadziła nowy, co nie znaczy, że lepszy.

Poznali się w połowie lat 60. On - doktorant Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, ona - studentka arabistyki. Po słynnym wykładzie prof. Kołakowskiego, wygłoszonym z okazji 10 rocznicy Października 1956 r., zabrał głos jako pierwszy i wkrótce, zmuszony przez władze komunistyczne, musiał wyjechać z Polski. A jednak ich miłość przetrwała. Dzięki jego kontaktom spotkali się w Szwecji. Potem pobrali i zamieszkali na stałe w Berlinie Zachodnim. Byłaby to zapewne jedna z wielu romantycznych historii, gdyby…

Powieść-idylla, nagrodzona Rosyjskim Bookerem Dziesięciolecia, jest nostalgicznym wspomnieniem prawdziwej Rosji sprzed rewolucji bolszewickiej, która zniszczyła kraj wraz z jego dorobkiem kulturalnym, naukowym i duchowym.

Publikacja ta jest zarazem swoistym kalendarium, w którym niezwykle skrupulatnie zapisano historię oporu tradycji wobec rewolucji, wierności Bogu zderzonej z wiarołomstwem nawet wobec człowieka. Czytelnika Polskiego zainteresuje niewątpliwie i pobudzi do refleksji kwestia pewnej odmienności losów dwóch - nie tak dawno jeszcze - arcy-katolickich narodów Europy: hiszpańskiego, któremu też poświęcona jest ta książka, i polskiego. Wydaje się, że narracja autora pozwala zrozumieć polskiemu czytelnikowi, dlaczego dla karlistów, tradycjonalistów hiszpańskich tak ważny był król, podczas gdy w tradycyjnej Polsce raczej prawo do uczestniczenia w jego elekcji; dlaczego dla Hiszpanów wiara katolicka i wierność jej była i jest zasadniczym powodem usprawiedliwiającym oddanie życia, a dlaczego w przypadku niegdysiejszych Polaków wiara była mniej istotna niż wolność Ojczyzny; dlaczego wreszcie obie te nacje zarówno ceniły sobie i były gotowe oddać życie w obronie realnych wolności i swobód broniąc ich przede wszystkim przed uroszczeniami własnej władzy - króla z urodzenia lub z wyboru.

Książka jest gruntownym przeglądem formacji nacjonalistycznych w Polsce przedwojennej, w czasie wojny i tuż po wojnie na szerokim tle porównawczym. Omawia poglądy polskich nacjonalistów na podstawowe zagadnienia polityczno-ustrojowe, geopolityczne, narodowościowe, cywilizacyjne, gospodarcze, społeczne, a nawet historiozoficzne.

Autorzy słusznie opatrują swój Mały słownik filozofii polityki myślą Konfucjusza, który twierdził, że: „Naprawę państwa trzeba zacząć od naprawy pojęć”. W istocie treść pojęć opisujących rzeczywistość i ludzką kulturę, składających się na te kulturę, to obszar wiedzy i władzy boskiej. Nieprzypadkowo budowniczym wieży Babel Bóg poplątał języki, aby nie mogli się miedzy sobą porozumieć, kontynuować budowy i sięgnąć w końcu tego obszaru, który dla Boga jest zastrzeżony.

Niniejsza książka stawia sobie za zadanie odpowiedź na pytanie, jak wyglądała Golgota Polaków w świetle realiów, czyli faktów historycznych i literatury pięknej. W tym celu w pracy zebrano i odtworzono na podstawie dokumentów historycznych i tekstów literackich obraz zmagań społeczeństwa polskiego na Kresach południowo–wschodnich ze skutkami ideologii ukraińskiego nacjonalizmu.

Trzy tytułowe pojęcia pojawiają się często w dyskursie społecznym i politycznym, i już choćby z tego powodu wymagają doprecyzowania zakresów użycia.Jednym z tematów tej książki jest właśnie precyzacja treści i zakresów tytułowych pojęć. Autor przypomina więc podstawowe znaczenia danego pojęcia,jego powszechność oraz stopień zgodności konkretnego wariantu z jego istotą identyfikowaną przez analizę historyczno-semantyczną.