Sebastian Zbrojarz - Naga prawda o polskiej szkole

(...) Aż do XVI wieku nikt nie pomyślał, iżby państwo miało zajmować się szkolnictwem. Przez całe wieki szkoły były monopolem Kościoła, nie z zasady wcale, lecz z konieczności, bo tylko duchowieństwo mogło udzielać nauki książkowej, gdyż tylko ono ją posiadało. Dopiero protestantyzm stał się pomostem do szkoły państwowej. (...) Uważałem za potrzebne podać ten przegląd, ażeby wykazać, że pomysł szkoły państwowej, a tym bardziej monopolu, jest wcale niedawnej daty; że nie są to bynajmniej rzeczy „rozumiejące się same przez się”, lecz wynikłe z okoliczności. Mówiąc na ogół, jest to dar protestantyzmu.

Fragment eseju

Książka Sztuka samowychowania. Przewodnik praktyczny Dariusza Zalewskiego jest kolejną po Wychować człowieka szlachetnego zachętą do podjęcia pracy nad charakterem. Zgodnie ze słowami hr. Zygmunta Krasińskiego „Bądź arcydziełem nieugiętej woli” Autor wzywa każdego człowieka, by stanął do najwspanialszej przygody swego życia – rzeźbienia własnej osobowej doskonałości. Zgłębiając tajniki wychowania Autor sięga do skarbca klasycznej mądrości pedagogicznej. Zwraca uwagę na konieczność formowania cnót i zwalczania wad jako na swoiste dwa filary umożliwiające rozwój osoby; podaje przykłady ćwiczeń (tzw. duchowej rozgrzewki) przed rozpoczęciem pracy oraz szczegółowe sposoby walki z siedmioma wadami głównymi.

„A niby do czego mi się to przyda?” – to pytanie zadawane przez wielu poirytowanych uczniów i studentów. Niestety niewielu rodziców, nauczycieli i wykładowców potrafi udzielić na nie konstruktywnej odpowiedzi. Zakłopotanie opiekunów podpowiada nam, że uczniowie i studenci mają powody, by marudzić.

Z drugiej strony wymagającym rodzicom, którzy do znudzenia powtarzają dzieciom: „Ucz się pilnie i skończ porządne studia, a znajdziesz dobrą pracę”, też trzeba przyznać rację. Dane mówią bowiem jasno – statystycznie rzecz biorąc im lepsze wykształcenie tym wyższe zarobki.

Jak rozwikłać tę zagadkę? Skoro większość materiału nauczanego w szkołach jest kompletnie nieprzydatna, dlaczego pracodawcy płacą więcej tym, którzy pilnie się go uczyli? A może wartość dyplomów nie leży w nauczanym w szkołach materiale, lecz gdzie indziej? Czy w takim razie jako społeczeństwo nie dopuszczamy się gigantycznego marnotrawstwa czasu i zasobów?