Tomasz Szymański - Konserwatysta w niekonserwatywnym świecie

W książce tej poznajemy losy wybranych, niezłomnych Anglików, którzy – mimo powszechnej apostazji w ich ojczyźnie – pozostali wierni prawdziwej religii i za tę wierność ponieśli śmierć męczeńską. Beatyfikował ich papież Leon XIII, współczesny autorowi, stąd w tekście nazywani są błogosławionymi.
25 października 1970 roku papież Paweł VI kanonizował czterdziestu męczenników Anglii i Walii, którzy ponieśli śmierć za wiarę katolicką w latach 1535-1679. Wśród ogłoszonych wówczas świętymi jest Edmund Campion, główny bohater tej opowieści oraz dziesięciu innych jezuitów, którzy w XVI i XVII wieku oddali życie za posłuszeństwo Chrystusowi, dogmatom i Ojcu Świętemu, a także – co warto podkreślić – w intencji nawrócenia Anglii. Są wśród nich także inni kapłani, zakonnicy oraz bohaterscy świeccy, którzy kierowali się w życiu ewangeliczną zasadą, iż kiedy chodzi o rzeczy najważniejsze – „trzeba bardziej słuchać Boga, niż ludzi”.

Masz więc, łaskawy czytelniku, acz w krótkim i niedostatecznym obrazie, dzieje soboru, który jest i będzie chwałą i chlubą Kościoła na zawsze. Najprzód albowiem obronił wiarę, na którą zacięta, wielce potężna herezja się rzuciła, a gruntownym i wszechstronnym jej rozjaśnieniem wszelkim zapobiegł wątpliwościom w rzeczach tyczących się zbawienia, błędy zaś i matactwa rozumu ludzkiego, odsłonił nam jawnie.

W 1517 roku Marcin Luter wystąpił ze swoimi 95 tezami, które przede wszystkim poddawały krytyce przekonanie, że można odkupić swoje winy, płacąc za nie brzęczącą monetą. Jednak współczesny czytelnik tez Lutra zauważy bez trudu, że niemiecki zakonnik zakwestionował też zakres władzy papieskiej. Jego zdaniem papież na władzę ograniczoną prawem kościelnym i w istocie rozciąga się ona tylko na to, co on dam postanowił. Papieżowi nie podlegają książęta ani biskupi, posłuszeństwo mu jest zbędne. Ponadto każdy chrześcijanin "ma udział we wszelkich darach Chrystusowych i kościelnych", jest więc sam sobie papieżem.

Trudno powiedzieć, czy Luter chciał rozbić jedność świata chrześcijańskiego, ale niewątpliwie zapoczątkował proces jej rozpadu. Czy zaś w czymkolwiek udało mu się poprawić ludzi, ich stosunek do siebie wzajem i do Boga? — w świetle wiedzy, jaką dało nam pięć wieków dziejów cywilizacji od wystąpienia Lutra — jest pytaniem retorycznym.

Na kartach tej książki autor odsłania przed czytelnikami swoje starsze i młodsze lektury. Te książki, po które warto sięgać i te, do których warto wracać nawet po latach od ich wydania lub pierwszej lektury. W zbiorze znalazły się również te tytuły, po które nie warto zdaniem autora sięgać...

Jeśli szukasz czytelniku zbioru będącego katalogiem książek, które każdy konserwatysta znać powinien, to lepiej trafić nie mogłeś. Przewodnikiem po nich i zarazem ich recenzentem jest profesor Jacek Bartyzel.

Zbiór ponad 50 recenzji, laudacji i przedmów napisanych na przestrzeni lat pokazują jak szeroki wachlarz zainteresowań badawczych ma autor, jak wnikliwie potrafi czytać nawet naukowe prace i jak nietuzinkowe wnioski potrafi z nich wysnuwać. 

Autor porywa czytelnika w podróż po historii filozofii, sztuki, historii, tej zarówno przez duże jak i małe h, przez swoje ulubione "tematy hiszpańskie" aż po recenzje utworów scenicznych. 

Czy konserwatysta może być masonem? Mało kto w Polsce słyszał o martynizmie, czyli o ezoterycznym wolnomularstwie rozwijającym się obok dobrze opisanych lóż antyklerykalnych i antyreligijnych. Loże tego kierunku działały we Francji, we Włoszech i po troszę w Niemczech. Była to masoneria mistyczna i antyklerykalna równocześnie. Martyniści stworzyli doktrynę konserwatyzmu ezoterycznego, wedle którego hierarchia polityczna miała odzwierciedlać dostęp do poznania tajemnych prawd o porządku świata. Głosili, że świat winien być pojmowany sakralnie, a władzę w nim sprawować winny mające dostęp do tajnej wiedzy elity. Obserwując świat współczesny widzimy, że demokracja staje się coraz większą fikcją, a światem rządzi elita złożona z bankierów, finansistów, udziałowców międzynarodowych korporacji, która rada byłaby odwołać się do starych zasad konserwatywnego elitaryzmu i hierarchii. Oto mamy elitę „mądrzejszych”, którym marzy się społeczeństwo kastowe, jak w Indiach. Co ciekawe, martyniści też swój wzrok kierowali ku kastowemu społeczeństwu Hindusów. Czy to jest tylko przypadek czy wyraz ponadczasowej tendencji?