Biografie, wspomnienia

„Tylko dla miłości bramy nieba się otwierają” – zwykł mawiać bł. Ks. Ignacy Kłopotowski.

Pamiętnik Daisy Hochberg von Pless, angielskiej arystokratki, jednej z najpiękniejszych i najbardziej adorowanych kobiet swojej epoki. Wyszła za mąż za Jana Henryka XV, księcia pszczyńskiego, hrabiego Hochberg i pana na Książu, ale nie czuła się dobrze w ojczyźnie męża. Sztywna etykieta pruskiego dworu, pozbawione wdzięku i swobody życie niemieckich wyższych sfer męczyło i nużyło Daisy. Po rozwodzie napisała swoje wspomnienia. Wśród zwykłych ludzi prawdziwa historia z życia arystokratki bywającej na królewskich dworach cieszyła się poczytnością. Natomiast wielu przedstawicieli najwyższych sfer poczuło się dotkniętymi szczerymi i bezkompromisowymi wyznaniami Daisy o ludziach z jej środowiska. Jej wspomnienia są wspaniałym dokumentem epoki. Pisze w nich nie tylko o sobie, rodzinie, dzieciach. 

Paulina Jaricot urodziła się w bogatej rodzinie przemysłowców lyońskich. Rozpościerały się przed nią wielkie możliwości i szerokie perspektywy. W młodości założyła dzieło wspierania misji – dzisiejsze Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary – oraz popularne na całym świecie stowarzyszenie modlitewne – Żywy Różaniec.

Już jako mała dziewczynka św. Weronika (Urszula) Giuliani doświadczała wizji Jezusa i Maryi. Były dla niej naturalne, wzrastała wraz z nimi – zarówno fizycznie, jak i duchowo. Z czasem więź z Jezusem stawała się coraz głębsza, dojrzalsza. Bóg przygotowywał ją w ten sposób do życia, które było zjednoczeniem z Nim w pełni – zwłaszcza w cierpieniu. Wstąpiła do zgromadzenia o surowej regule, pościła, umartwiała się, nosiła na ciele bolesne znaki Męki Jezusa.

Dopiero po ponad 75 latach wychodzi na jaw prawda o rzeczywistym położeniu i losie Polaków pod komunistyczno-rosyjskim panowaniem w latach 30. XX w. Nasi rodacy byli tam, mniej więcej od 1932 r. obywatelami drugiej kategorii, tak jak później Żydzi w niemieckiej III Rzeszy. A potem, w 1937 r., decyzją władz i niestety przy poparciu dużej części sowieckiego społeczeństwa, zostali skazani na zagładę.

Brygadier Józef Kopeć trafił do niewoli rosyjskiej po bitwie maciejowickiej. Zesłano go aż na Kamczatkę. Ze względu na wysoką rangę wojskową traktowano go jak więźnia stanu. Jego pamiętnik, obok opisu przebiegu powstania kościuszkowskiego, daje obraz funkcjonowania machiny represji imperium carów, a także przedstawia życie ludów syberyjskich z okresu, gdy jeszcze żyły one w sposób nie skażony wpływami cywilizacji. Tło jego tułaczej odysei stanowią surowa przyroda i olbrzymie, nierozpoznane przestrzenie.

Pierwsza tak obszerna biografia kontrowersyjnej postaci arcybiskupa Andrzeja Szeptyckiego. Czytelnicy mają możliwość poznać stosunek metropolity Szeptyckiego do zbrodni popełnionych przez UPA na Polakach, stosunek do Niemców i Sowietów oraz wiele nieznanych faktów z jego życia i działalności. Praca prof. E. Prusa jest również ciekawa w tym kontekście, że obecnie mają miejsce próby gloryfikowania tej postaci i zakłamywania faktów z nią związanych. Podejmowano również wysiłki w celu otwarcia jego procesu beatyfikacyjnego.

„Z Polesia do sowieckiego łagru” to wspomnienia Autora, który jako sześcioletnie dziecko został wywieziony wraz z rodziną w lutym 1940 roku z Polesia na Sybir. Na nieludzkiej ziemi przeżył śmierć rodziców i czworga rodzeństwa. Opisał wstrząsające wydarzenia, którym nieustannie towarzyszył głód, zimno i bardzo złe traktowanie polskich dzieci przez rosyjskich rówieśników i wychowawców w domach dziecka.

Eligiusz Niewiadomski w historii Polski zapisał się jako zabójca pierwszego Prezydenta RP. Ponad to niewiele o nim wiadomo. Jeżeli już ktoś decydował się wspomnieć jego, to niemal regułą było, że towarzyszyły temu epitety w rodzaju „wariat”, „szaleniec”,„endek”, „faszysta”. (…) Wydaje się, że upływ tak długiego czasu powinien na tyle ostudzić emocje, że będzie można odmitologizować postać Niewiadomskiego lub przynajmniej przypomnieć jego życie i zasługi.

Dr Wojciech Muszyński

To autentyczny diariusz „panny kresowej”, która notuje w nim tak bieżące wydarzenia ze sceny życia publicznego, jak i własne rozterki, a tematów do zapisków dostarcza sama historia – burzliwa i nieprzewidywalna. Wśród wojny, zamieszek i przemarszów wojsk autorka organizuje polskie szkoły, prowadzi szpital, ukrywa uciekinierów, jest filarem wszelkich działań kulturalnych w całej okolicy.

W swojej książce Elżbieta Zarych przedstawia zadziwiającą biografię Karola na szerokim, historycznym tle. Ukazuje zarówno jego życie prywatne, jak i działalność publiczną. Nie tworzy przy tym panegirycznej laurki doskonałego władcy, ale rysuje postać człowieka z krwi i kości, który popełniał błędy, ale z niezwykłą determinacją i w duchu służby realizował swoje powołanie jako polityka, męża i ojca.

Książka jest zbiorem tekstów pięciu autorów: sam główny bohater Józef Piłsudski mówi o sobie poprzez syberyjskie listy i późniejsze wspomnienia, profesor Zbigniew Wójcik z Polskiej Akademii Nauk w Warszawie pisze o historii zesłańczej braci Józefa i Bronisława Piłsudskich, zesłaniec Władimir Burcew wspomina wspólną drogę z Piłsudskim na Syberię w 1877 roku, publicysta i bibliofil czasów międzywojnia Józef Władysław Kobylański powiela myśliwskie opowieści Piłsudskiego, a autor niniejszego opracowania w kilku szkicach poszerza wiedzę o zesłaniu Józefa Piłsudskiego i o spotkanych przez niego na Syberii ludziach.