Filozofia

"Jest to w istocie pierwsza próba niemal całościowego spojrzenia na polskie środowiska krytykujące nazizm nie wówczas, gdy uzasadniał on już militarny atak Niemiec na sąsiednie państwa wraz z rozpoczęciem II wojny światowej, nie wówczas, gdy stał się on teoretycznym zapleczem zbrodni ludobójstwa […], lecz znacznie wcześniej, gdy na narodowo-socjalistycznym gruncie wspierano i pierwsze akty normatywne, i pierwsze programy wychowawcze, które miały być realizowane gwoli spełnienia różnych zapowiedzi przewidywanych przez twórców tej „doktryny”."

Cykl Życia Imperium… to próba uporządkowania historii oraz poszukiwanie twardych, rządzących nią prawd. Pozycja obowiązkowa dla osób zainteresowanych dzisiejszymi zmianami, aktualną polityką i życiem społeczeństw.

Był pierwszym teoretykiem republikanizmu w dzisiejszym sensie. Dwa traktaty… są pod tym względem dziełem kanonicznym, a dla każdego politologa wprost obowiązkowym. Zainspirowały m.in. Deklarację Niepodległości i Konstytucję USA. To właśnie wtedy Locke stał się klasykiem idei nowoczesnej państwowości.

Jak twierdzi autor, cywilizacje nadają sens i porządek wspólnotowemu wymiarowi naszego życia. W tym znaczeniu od ponad dwóch stuleci coraz bardziej żyjemy według zasad kształtującej się cywilizacji oświecenia, wypierającej swą łacińską poprzedniczkę.

Książka stanowi zaproszenie do najbardziej fascynującej przygody, jaką każdy z nas musi przeżyć, a mianowicie do poznania ludzkiej natury. Kim jest człowiek? – to najstarsze pytanie, które nigdy nie traci ważności, a jest jeszcze bardziej palące i aktualne dzisiaj, w dobie zamętu kulturowego, walki cywilizacji i zagrożeń ze strony technologii. Sytuację tę syntetycznie ujmuje kategoria „błędu antropologicznego” wprowadzona przez Jana Pawła II: jednoznaczne ostrzeżenie, aby nie budować cywilizacji na fałszywym rozumieniu człowieka, bo tak tworzona prędzej czy później obróci się przeciwko niemu.

Nowe wydanie książki ks. Tomasza Stępnia świadczy o jej wartości na runku publikacji religijnych w Polsce. Autor w przystępny sposób próbuje odpowiedzieć na pytania stawiane przez współczesną angelologię. Pomocą okazują się dzieła napisane w tym zakresie przez św. Tomasza z Akwinu, zwanego również „Doktorem Anielskim”. Pod tym względem książka jest także cenną pozycją do badań naukowych prowadzonych przez teologów i znawców Akwinaty.

Podstawowe pytanie, jakie dziś kierujemy pod adresem techniki, to „jak” się nią posługiwać. Autorzy niniejszej pozycji stawiają inne, bardziej podstawowe pytanie, to pytanie o przyczynę: „dlaczego?” Nie chodzi im o to, jak działają urządzenia i jak się nimi posługiwać, jakie nowe wynalazki jeszcze nas czekają, ale dlaczego i kiedy w kulturze zachodniej pojawia się technika? Jaki jest jej cel? W jaki sposób wpływa na zmianę tożsamości cywilizacji zachodniej? Jakie niesie ze sobą zagrożenia? Czy można ocalić przed nią duchowy wymiar kultury, a tym samym osobowe życia człowieka?

Jak to możliwe, że ktoś pozwolił jednemu człowiekowi zakuwać drugiego w dyby, albo inaczej go niewolić? Jak to możliwe, że ktoś mu na to pozwolił? Jak to możliwe, że wbrew woli narodu jedna grupa obywateli, zwana władzą, czy rządem, konfiskuje w majestacie prawa majątki niewinnych obywateli, zabiera tym ludziom środki do życia, a jak się temu sprzeciwią, zamyka ich do więzień, torturuje, czy nawet zabija? Ilu ludzi patrzyło na brutalność kart historii, z jej niezliczonymi przykładami nieludzkiego traktowania człowieka przez człowieka, i zastanawiało się głośno, jak takie rzeczy mogły się w ogóle wydarzyć?

Larken Rose, amerykański filozof, libertarianin, autor tej mądrej i mocnej książki, na powyższe, i wiele innych pytań, odpowiada. Uważa jednak, że większość ludzi nie chce znać tych odpowiedzi. Dzieje się tak, ponieważ są oni przywiązani do przekonania, a nawet wiary, która takie zło umożliwia.

"Jest to na polskim rynku wydawniczym pozycja wyjątkowa. Konwencję, w jakiej porusza się Marcińczak, umieścić by można na pograniczu wywiadu (gatunku typowo dziennikarskiego) i eseju (przynależnego bardziej do literatury pięknej). [...] Nie chodzi tu bowiem o wydobycie maksimum prawdy o konkretnym rozmówcy, osadzonym w rekonstruowanym przy pomocy reportera historycznym kontekście, ale raczej o trud dochodzenia do szeregu prawd na temat świata i jego przeżywania, możliwości poznawczych człowieka, historiozofii, które w takiej rozmowie, wspólnym wysiłkiem, mogą być odsłonięte.

Niniejsza książka zawiera artykuły napisane przeze mnie przy okazji przygotowywania różnych dzieł z zakresu filozofii moralnej i politycznej. Gdy dokonywałem ich wyboru, stwierdziłem, że wszystkie zawierają jeden i ten sam motyw: nienawiść współczesnego człowieka do samego siebie (...).

Czytelnik zatem nie znajdzie tutaj serii rozdziałów, gdzie dany rozdział stanowi następstwo poprzedniego. Otóż każdy rozdział ukazuje jeden z aspektów schizofrenii, na którą cierpi człowiek współczesny, i tworzy odrębną, skończoną całość. Wszystkie zawierają tę samą diagnozę, są zwieńczone tą samą konkluzją: choroby współczesnego człowieka wynikają z faktu, że odrzuca on swą spójną strukturę organiczną, a odzyskanie przez niego zdrowia – ontologicznego i moralnego – implikuje powrót do właściwego mu statusu, będącego połączeniem duszy i ciała.

Ze Wstępu Autora

Człowiek współczesny, który zbiega w dół zbocza, będąc popędzanym przez człowieka osiemnastego wieku i przez Rewolucję, w coraz większym stopniu wyrzeka się swego rozumu spekulatywnego (który podejmuje wysiłek, by właściwie postrzegać rzeczywistość istot i rzeczy), jak również swego rozumu praktycznego (starającego się dostosować środki, których używa, do ostatecznego celu życia ludzkiego, który go do siebie przyciąga), i przywiązuje coraz większą wagę do swego rozumu technicznego, który fabrykuje nowy świat, nowe społeczeństwo, jakiś nowy rodzaj sztucznego człowieka. (…)

Z Przedmowy Autora

Marek Chodakiewicz w niepowtarzalny sposób wyjaśnia pochodzenie oraz dzisiejsze usytuowanie pojęć lewicy i prawicy. Wbrew teoriom o końcu historii idei - żyją one bardziej niż kiedykolwiek. Pozycja jest wznowieniem klasycznej pozycji, "encyklopedii kulturowej" uznanego autora z 1996 roku.