Antoni F. Ossendowski - Biały kapitan

Cień ponurego Wschodu to zbiór felietonów ukazujących życie w Rosji przed rewolucją bolszewicką i u jej progu. Autor jako niezwykle uważny obserwator rzeczywistości stara się wniknąć w charakter "rosyjskiej duszy zbiorowej". Pokazuje zabobony i gusła w które wierzył zarówno rosyjski lud, jak i przedstawiciele dworu.

Relacja z podróży autora i jego żony po Afryce, pisana w formie listów. Każdy z listów, składających się na książkę Wśród czarnych, stanowi relację z pewnego etapu podróży autora i jego żony po Afryce. Mają oni okazję obserwować czarne plemiona, dziewiczą jeszcze wtedy przyrodę i mozolny postęp cywilizacyjny. Podejmowani przez francuskich kolonizatorów biorą udział - dzięki pomocy tubylców - w polowaniach na słonie, hipopotamy i bawoły. O tym, co widzieli i przeżyli, a wyprawa była trudna i niebezpieczna, opowiada Ossendowski ze swadą i wyczuciem. 

Postrach Gór to powieść, której akcja dzieje się w dwudziestoleciu międzywojennym na Huculszczyźnie i w Warszawie. Młody bohater książki, wychowany na Wierchowinie, zostaje powołany do wojska i trafia do warszawskiego pułku, gdzie niebagatelny wpływ na niego ma wojskowa dyscyplina i poznana przypadkiem panna Stefania.

Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów jest zapisem przygód autora na Wschodzie w okresie, kiedy wraz z polsko-rosyjską grupą „białych” powziął zamiar przedarcia się przez Mongolię do Chin. Wszedł wówczas do dowództwa „białego” oddziału samoobrony, a następnie stał się na krótko doradcą politycznym barona Ungerna. Książka miała rekordową – jak na polską literaturę lat międzywojennych – liczba tłumaczeń na inne języki. Okazała się wielkim sukcesem wydawniczym, została przychylnie przyjęta zarówno za granicą, jak i w Polsce. Wzbudziła też burzliwe dyskusje na temat rzetelności i prawdziwości opisywanych przez Ossendowskiego faktów.

Proza Henryka Skwarczyńskiego to dawka literatury przez duże L. Niezależność, wolność i nieuleganie terrorowi politycznej poprawności wyróżnia tę prozę. Jeśli do tego dodamy lekki styl narracyjny oraz wędrówki, które toczą się w najróżniejszych częściach, często mało znanych, świata, oraz historyczne spacery autora, dostajemy do ręki opowiadania, które zmuszają do refleksji.