Bryan Caplan – Edukacja pod lupą

Od dłuższego czasu jesteśmy świadkami zapaści w polskiej edukacji – jakość kształcenia drastycznie się obniża, a próby reformy szkolnictwa ograniczają się do rzeczy drugo- czy trzeciorzędnych. Musimy zdać sobie jednak sprawę, że dzieci to przyszłość naszego narodu i to one za kilkadziesiąt lat będę decydować o kształcie naszego państwa, dlatego tak ważne jest ich gruntowne wykształcenie oraz kształtowanie ich charakterów i postaw moralnych.

(...) Aż do XVI wieku nikt nie pomyślał, iżby państwo miało zajmować się szkolnictwem. Przez całe wieki szkoły były monopolem Kościoła, nie z zasady wcale, lecz z konieczności, bo tylko duchowieństwo mogło udzielać nauki książkowej, gdyż tylko ono ją posiadało. Dopiero protestantyzm stał się pomostem do szkoły państwowej. (...) Uważałem za potrzebne podać ten przegląd, ażeby wykazać, że pomysł szkoły państwowej, a tym bardziej monopolu, jest wcale niedawnej daty; że nie są to bynajmniej rzeczy „rozumiejące się same przez się”, lecz wynikłe z okoliczności. Mówiąc na ogół, jest to dar protestantyzmu.

Fragment eseju

Anna Wojciuk odpowiada na pytanie, w jaki sposób edukacja i nauka budują dziś siłę państw, a także analizuje zmiany ładu międzynarodowego, które prowadzą do narodzin tytułowych imperiów wiedzy. Praca zawiera wiele przykładów historycznych i współczesnych, ilustrujących rozmaite strategie, które przyniosły państwom sukces, a także pokazuje przykłady krajów, które zaniedbawszy te dziedziny, straciły we wszystkich wymiarach. Imperia wiedzy... to praca dla każdego, kogo ciekawi strategiczne myślenie o państwie w XXI wieku.

Prowokacyjna, pełna przykładów historycznych jak i współczesnych, napisana z bezwzględną logiką a także z wielką pasją. Obok To NIE musi być państwowe nie można przejść obojętnym. Tę książkę trzeba przeczytać, głęboko przemyśleć przykłady, które najpewniej wywrócą do góry nogami nasze wyobrażenie o instytucji państwa i niepodważalnym dogmacie, że niektóre dziedziny życia ex definitione muszą być państwowe.

Polecam lekturę tym wszystkim, którym bliski jest aforyzm Stanisława J. Leca, że „Z jednego systemu nie wydobędziemy się długo: ze słonecznego”.

Andrzej Sadowski (Centrum im. Adama Smitha)