Sławomir Cenckiewicz - Atomowy szpieg

Poznali się w połowie lat 60. On - doktorant Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, ona - studentka arabistyki. Po słynnym wykładzie prof. Kołakowskiego, wygłoszonym z okazji 10 rocznicy Października 1956 r., zabrał głos jako pierwszy i wkrótce, zmuszony przez władze komunistyczne, musiał wyjechać z Polski. A jednak ich miłość przetrwała. Dzięki jego kontaktom spotkali się w Szwecji. Potem pobrali i zamieszkali na stałe w Berlinie Zachodnim. Byłaby to zapewne jedna z wielu romantycznych historii, gdyby…

Biografia ukazuje historię upadku jednego z największych autorytetów polskiego sportu. Kto mógł się spodziewać, że oficer WP, kawaler najwyższych odznaczeń państwowych, zdecyduje się na współpracę z obcym wywiadem. I kto mógł się spodziewać - co wyszło po latach - że współpraca Pawłowskiego z tajnymi służbami, tym razem komunistycznymi, ma znacznie dłuższe korzenie, że przyszły amerykański szpieg rozpoczynał karierę od raportów dla SB nawet na swoich bliskich?

Gdy pisałem te wspomnienia Kongo nazy­wało się Zair (a w 1997 roku przywrócono krajowi dawną nazwę). Jak wiadomo, dyktatura Mobutu była „dale­ka od wzorów demokracji”. Ale olbrzymie złoża uranu, kobaltu, miedzi i diamentów nie służą czerwonemu. W jakimś tam maleńkim stopniu jest w tym i moja zasługa. Choćby całą moją działalność sprowadzić do kłucia szpilką. „Milion ukłuć szpilką i słonia zabi­je” – powiedział Mao. Niech więc każdy chwyta za szpilkę!

Rafał Gan-Ganowicz

Kondotierzy to lektura młodości. Kiedy wiele lat później Rafał został kolegą, poczytywałem to sobie za zaszczyt. Zbliżyły tatarskie korzenie, namiętność do dobrej whisky i umiejętność posługiwania się bronią. Rafał był kolorowym ptakiem, bohaterem żywcem wyjętym z powieści Sergiusza Piaseckiego, na dodatek potrafił świetnie pisać i jeszcze lepiej opowiadać. Kiedy o nim myślę – mimowolnie – staję na baczność. Gan-Ganowicz, zawadiaka i polski bohater.

Witold Gadowski