Prawo, ustrój

Dlaczego demokracja nie działa tak, jak tego od niej oczekiwano? Dlaczego wyborcy głosują na programy polityczne niewątpliwie szkodliwe dla gospodarki? Dlaczego dobrowolnie poświęcają wzrost ogólnego standardu życia na rzecz wątpliwych, a czasem ewidentnie złudnych korzyści?

Wybór pism jednego z najważniejszych uczestników debaty konstytucyjnej w II RP, odgrywającego bardzo dużą rolę w pracach nad konstytucją marcową i w późniejszych dyskusjach o jej funkcjonowaniu, a także o konstytucji kwietniowej. To ważny głos w sporach o pożądany model polskiego parlamentaryzmu oraz podstawy i zakres władzy wykonawczej – sporach, których znaczenie daleko wykraczało poza ramy debaty akademickiej czy eksperckiej, miało bowiem wielki wpływ na kształt odbudowanego państwa i jego zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami, przed którymi stanęło.

Friedrich A. Hayek (1899–1992), klasyk XX wieku w zakresie ekonomii i prawoznawstwa, łączył te dwie dziedziny w refleksji nad optymalnym „porządkiem politycznym” współczesnego państwa. Niniejsze trzytomowe dzieło ukazujące się w jednym woluminie jest jego pisanym przez wiele lat opus magnum, opublikowanym w 1979 roku. Zawiera to, za co uhonorowano go w 1974 roku Noblem dla ekonomistów: „pogłębioną analizę współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych”.

Autor próbuje odpowiedzieć na pytania: Jak narodził się totalitaryzm w Polsce? Jakie spowodował skutki w życiu społecznym i politycznym Polaków? Jakie były metody działania SB przy totalnym zniewalaniu narodu polskiego, który z demokracji II RP został zepchnięty w matnię totalitaryzmu? Przedstawiając system totalitarny w Polsce w okresie socjalizmu i opisując aktualną sytuację w USA wskazuje, że w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej zaczyna kształtować się system totalitarny.

Ekonomista szkoły austriackiej, profesor Uniwersytetu Nevada w Las Vegas, Hans Hermann Hoppe jest anarchokapitalistą. I właśnie jego książka Demokracja – bóg, który zawiódł przedstawia alternatywne społeczeństwo pozbawione władzy państwowej, w którym wszystkie sprawy są regulowane wyłącznie poprzez, nieskrępowany żadnymi regulacjami wolny rynek.

W gruncie rzeczy jest to książka przerażająca. Mówi bowiem o metodach zniewalania jednych przez drugich. Rządzonych przez rządzących. Temat ten znany jest od tysięcy lat. Dawniej zniewalano przemocą fizyczną, a dzisiaj mechanizmy są bardziej subtelne. Mało kto zauważa, że współcześnie do zniewalania społeczeństw służą nie tylko coraz bardziej wyrafinowane techniki manipulacji, podporządkowane politykom media, ale także stanowione przez nich, bez instytucjonalnej kontroli społecznej, prawo.

Był pierwszym teoretykiem republikanizmu w dzisiejszym sensie. Dwa traktaty… są pod tym względem dziełem kanonicznym, a dla każdego politologa wprost obowiązkowym. Zainspirowały m.in. Deklarację Niepodległości i Konstytucję USA. To właśnie wtedy Locke stał się klasykiem idei nowoczesnej państwowości.

Tom zawierający analizy faszyzmu i komunizmu autorstwa związanego z Uniwersytetem Jagiellońskim historyka doktryn politycznych i prawnych, prawnika i konstytucjonalisty (żyjącego w latach 1925-1983), wśród nich wydaną w 1983 r. w drugim obiegu głośną pracę O granicach reformowalności systemu komunistycznego, zawierającą analizę wydarzeń 1981 r., studia relacji władza-społeczeństwo w systemie komunistycznym, genezy i skutków komunistycznego antydemokratyzmu oraz związku ideologii z polityką, a także porównanie komunizmu i faszyzmu.

Ze Wstępu tłumaczki:
(...) Moim celem był przekład adresowany nie tylko do miłośników antyku, lecz także do czytelników zainteresowanych nauką o państwie i prawie, których chciałam przekonać, że stawiane obecnie tezy i założenia mają swoje źródło w starożytnej teorii i praktyce.

Intrygująca, przewrotna ,poszukująca. Ujawnia mechanizmy jakim podlegamy jako społeczeństwo. Poszerza wiedzę o naszej obecnej sytuacji. Wskazuje przyczyny upadku naszej cywilizacji...

Michael Huemer jest profesorem filozofii Uniwersytetu Colorado Boulder. Jest autorem ponad sześćdziesięciu artykułów naukowych i sześciu książek. W swoich pracach porusza szczególnie zagadnienia związane z etyką, epistemologią i filozofią polityczną. Huemer jest zwolennikiem intuicjonizmu etycznego – przekonuje, że powinniśmy móc wyprowadzić swoje przekonania moralne z prostych intuicji etycznych wspólnych dla większości ludzi, których znamy.

To w gruncie rzeczy od Monteskiusza mamy do czynienia z zasadniczym rozróżnieniem władz na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Jego wykład to swego rodzaju XVIII-wieczny manifest zdrowego rozsądku, liberalizmu i umiarkowania. W O duchu praw nie tylko nie podziela poglądów Hobbesa (o prawie naturalnym), ale dowodzi, że wbrew Hobbesowi, prawo musi się rządzić pewnymi zasadami, owym "duchem praw".