Prawo, ustrój

Trzymamy w ręku książkę, która jest jednym z najważniejszych dzieł współczesnej humanistyki, nie tylko polskiej. Wybitny uczony i pisarz, wielki erudyta, prof. Wojciech Roszkowski, dokonuje w niej bilansu naszej cywilizacji. Bilans to dramatyczny. Upadek zachodniej kultury, do której przecież i my, Polacy, należymy, wieszczono co prawda już sto lat temu, ale wówczas była to bardziej przepowiednia niż udokumentowana teza. Dziś nasze wielowiekowe dziedzictwo zostało przez elity europejskie oraz amerykańskie w całości odrzucone, co uznaje się za wyraz… postępu.

Prowokacyjna, pełna przykładów historycznych jak i współczesnych, napisana z bezwzględną logiką a także z wielką pasją. Obok To NIE musi być państwowe nie można przejść obojętnym. Tę książkę trzeba przeczytać, głęboko przemyśleć przykłady, które najpewniej wywrócą do góry nogami nasze wyobrażenie o instytucji państwa i niepodważalnym dogmacie, że niektóre dziedziny życia ex definitione muszą być państwowe.

Polecam lekturę tym wszystkim, którym bliski jest aforyzm Stanisława J. Leca, że „Z jednego systemu nie wydobędziemy się długo: ze słonecznego”.

Andrzej Sadowski (Centrum im. Adama Smitha)

Krótka historia człowieka to kolejna książka Hansa-Hermanna Hoppego, która zarówno w sposobie argumentacji, jak i treści argumentów przełamuje wiele współczesnych polityczno-poprawnościowych mitów i wymyka się tradycyjnym podziałom czy to na poszczególne nurty myśli politycznej, czy to na dyscypliny naukowe. Jeden z takich niekonwencjonalnych aspektów filozofii politycznej Hoppego starałem się choć trochę przybliżyć: tezę o prakseologicznej, socjologicznej i kompatybilności anarchokapitalizmu i konserwatywnego ładu kulturowo-moralnego.

W książce prof. Mirosława Matyi pt. Szwajcarska demokracja bezpośrednia szansa dla Polski? przedstawiony został system polityczny Szwajcarii oparty na demokracji bezpośredniej, czyli woli ludu. Autor pisze o „demokratycznym fenomenie” szwajcarskiego ustroju politycznego, który jest unikatowy w skali światowej. 

Wierzysz, że demokracja to najlepszy system rządów, jaki stał się udziałem ludzkości? Wierzysz, że demokracja najlepiej broni twoich praw, jest sprawiedliwa, twój głos ma realne znaczenie, a ty masz wpływ na rzeczywistość polityczną? Jeśli tak uważasz to bezwzględnie musisz poznać pracę Demokracja – opium dla ludu, w której Autor poddaje system demokratyczny dogłębnej analizie. Książka jest o tyle niebezpieczna, że po jej lekturze Czytelnik już nigdy nie będzie patrzył na demokrację łaskawym okiem i pokładał w niej swoich nadziei na lepsze jutro.

Jerzy Przystawa zapisał się w najnowszej historii Polski dwoma wieloletnimi i zdeterminowanymi działaniami. Pierwszym jest uzdrowienie ustroju Polski przez adaptację najbardziej skutecznej ordynacji wyborczej, jaką w wysokorozwiniętych krajach Zachodu okazały się jednomandatowe okręgi wyborcze. Tak zwana większościowa ordynacja wyborcza jest bowiem w USA, Wielkiej Brytanii, Australii czy Kanadzie rozwiązaniem podstawowym, niekwestionowanym i powszechnie oczywistym. Drugą sprawą, w nieco innym wymiarze, była demaskacja arcyafery Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego (FOZZ), do której ujawnienia Jerzy Przystawa znacznie się przyczynił, i którą razem z Mirosławem Dakowskim opisał w książce Via bank i FOZZ. Afera FOZZ stała się później matką kolejnych afer gnębiących ustrój i kondycję państwa. Jeden z czarnych bohaterów FOZZ, nomenklaturowy magnat firmy Universal, od kilkunastu lat sądownie nęka obu autorów, mimo tego, że sam ścigany listami gończymi uciekł już za granicę.

Opublikowane w tym tomie komentarze Jerzego Przystawy były pisane co tydzień, od połowy lutego 2003, z przeznaczeniem dla wrocławskiego Radia Rodzina, lecz były także retransmitowane lub przedrukowywane przez polskojęzyczne media w USA, Kanadzie, a nawet w Australii. Sprawy, o których pisał Jerzy Przystawa, odsłaniały się jedna po drugiej na polskiej scenie politycznej, ale na ogół z przemilczeniami lub zafałszowaniami w oficjalnych mediach, gdy tylko stawały się niewygodne dla aktualnego establishmentu partyjnego. Autor przedstawia bowiem zarówno genezę problemów, jak i główne remedium, którym jest wprowadzenie zasady JOW w wyborach powszechnych i wynikająca z niego wymiana składu polskiej klasy politycznej.

Jest to doskonałe streszczenie nauki Feliksa Konecznego o cywilizacjach. W sposób zwięzły i przystępny główne tezy tego wybitnego uczonego zostały tu przedstawione w formie nadającej się dla szerokiego kręgu odbiorców.

Carl Schmitt uchodzi w Polsce za liczący się autorytet prawicowej myśli konserwatywnej. Rzeczywiście, jest jednym z najznaczniejszych przeciwników liberalizmu i demoliberalnego bałaganu, ale czy to wystarczy, by go wynosić na ołtarze, w tym ołtarze katolickie? Jaki był ten myśliciel wychowany w katolickiej rodzinie w otoczeniu sprotestantyzowanej kultury niemieckiej? Jak zachował się w czasie próby, jaką dla intelektualisty był nazizm?

To dzieło nader interesujące i pobudzające do myślenia. Gdyby potraktować je tylko jako historyczny opis Francji XVIII wieku, trzeba byłoby uznać je oczywiście za przestarzałe, ponieważ od czasów Tocqueville'a ukazało się wiele prac bardziej gruntownych i wykorzystujących nieporównanie bogatsze źródła. Jeśli dzieło pozostaje ciągle niezwykle wartościowe, to ze względu na swoja warstwę, by tak rzec, filozoficzną czy socjologiczną, w szczególności zaś ze względu na swoja tezę główną, która da się streścić tak oto: mylą się ci, którzy nie wierzą w ciągłość historyczną i są skłonni uważać, iż rewolucje są nade wszystko jej zerwaniem; rewolucje są przygotowywane przez podskórne procesy wcześniejsze i są tyleż zerwaniem, co kontynuacją. W wypadku Francji kontynuacją centralizacji władzy.

W przeciwieństwie do wszystkich dotychczasowych doktryn, naukowe uzasadnienie oparte na poznaniu praw natury powinno obejmować wszystkie rozwiązania takiego ustroju. Nie będzie on więc opierał się na żadnej ideologii, ale bezpośrednio na tych prawach. Podobnie potrzebne okaże się przygotowanie pewnego planu wdrożenia. Byłby to więc ustrój z założenia ewolucyjny, bo ewolucja jest prawem natury, a dalszy postęp poznania naukowego będzie stymulował ulepszające zmiany.

Autor ukazał w szerokim kontekście historycznym mechanizm i w pewnym stopniu kulisy funkcjonowania władzy państwowej. W dobie dominacji mediów, proces kształtowania i funkcjonowania władzy, zwłaszcza w systemie demokratycznym, jest szczególnie podatny na wszelkiego rodzaju manipulacje i daleko odbiega od potocznej opinii, że w demokracji parlamentarnej wyborcy mają znaczący wpływ na jej funkcjonowanie.

Profesor Bernard Siegan, amerykański prawnik-konstytucjonalista, brał udział w przygotowaniach ustaw konstytucyjnych Bułgarii, Czechosłowacji i Ukrainy. Swoje doświadczenia wykorzystał przy układaniu projektu konstytucji wzorowanej na najwyżej przez siebie cenionym wzorze – Konstytucji USA.