Johannes Janssen - Historia narodu niemieckiego a dzieło Marcina Lutra TOM III

W trzecim tomie swojej monumentalnej pracy Johannes Janssen zajmuje się wydarzeniami z lat 1581-1618 i pokazuje, jak konsekwencją rozpoczętej przez Marcina Lutra „wojny piór” o niespotykanym dotąd stopniu nienawiści był stopniowy upadek cesarstwa i narodu zakończony Wojną trzydziestoletnią (1618-1648). Liczbę ofiar głoszenia „czystej Ewangelii” w Niemczech i Francji można porównać do skutków I wojny światowej, chociaż ludności było wówczas znacznie mniej.

Spis treści tomu III:

Rozdział XIV. Postępujący rozpad cesarstwa i narastające wzburzenie sekciarzy aż do utworzenia unii w 1608

1. Plany sekularyzacji kalwińskiej. Przygotowania do katastrofy kolońskiej (1581-1582)
2. Rozmowy na sejmie w Augsburgu (1582)
3. Wojna kolońska i planowane usunięcie papiestwa (1582-1584)
4. Zniesienie luteranizmu i wprowadzenie kalwinizmu w elektoracie Palatynatu po 1583
5. Intrygi książąt protestanckich z krajami zagranicznymi. Strach przed papieżem i jezuitami. Bezradność cesarza (1584-1586)
6. Chrześcijańska wyprawa wojskowa do Francji. Rozmowy w sprawie utworzenia osobnej Ligi protestanckiej. Bezsilność stanów katolickich (1586-1591)
7. Kalwinizm w Saksonii i jego upadek. Polemika między luteranami a kalwinami na północy cesarstwa. Upadek Ligi protestanckiej
8. Konflikt w kapitule strasburskiej i jego konsekwencje w Alzacji
9. Turcy sprzymierzeni z mocarstwami chrześcijańskimi przeciwko domowi Habsburgów. Rozmowy religijne w Ratyzbonie w 1594
10. Postępy Turków od 1594. Negocjacje sojuszu protestanckiego. Zwołanie nowego sejmu w 1597
11. Rozmowy na sejmie w Ratyzbonie w 1598. Charakterystyka elektora Palatynatu Fryderyka IV
12. Warunki religijne w Palatynacie. Narastający spór między luteranami a kalwinami. Egzekucja kanclerza Krella w 1601
13. Papieskie starania przy tworzeniu ligi antytureckiej. Hiszpanie i Holendrzy w cesarstwie. Nieszczęśliwa ekspedycja z 1599. Naruszenie konstytucji cesarstwa w 1600
14. Spór o cztery klasztory i jego konsekwencje dla cesarstwa (1600-1601)
15. Zagrożenie tureckie i polityka Palatynatu. Negocjacje w sprawie sukcesji w cesarstwie. Negocjacje Hesji z Frankfurtem w 1602
16. Sejm w Ratyzbonie w 1603. Sukces stronnictwa rewolucyjnego
17. Katolickie próby reformy
18. Tereny przywrócone dawnej wierze
19. Położenie cesarstwa w 1613. Dwór cesarski w Pradze
20. Powstanie kalwińskie na Węgrzech i Siedmiogrodzie a stronnictwo rewolucyjne w cesarstwie (1604-1606)
21. Rozmowy w sprawie utworzenia ligi (1606-1607)
22. Wydarzenia w Donauworth do 1608
23. Sejm w Ratyzbonie w 1608
24. Kłótnia braterska domu Habsburgów. Zawarcie Ligi protestanckiej

Rozdział XV. Wpływ sporów religijnych na ludzi i cesarstwo do 1618

1. Stulecia magdeburskie. Wymyślone opowieści przeciwko papiestwu
2. Bienenkorb Fischarta
3. Kampania przeciwko ulepszonemu kalendarzowi. Zjawiska nadprzyrodzone podczas sporu o kalendarz
4. Aktywność polemiczna konwertytów. Nawrócenie księcia. Książki polemiczne o Lutrze. Współczesne oceny polemik
5. Spór wokół ważności pokoju religijnego. Czy powinny być utrzymane zobowiązania wobec heretyków? Kary dla heretyków
6. Próby porzucenia współpracy między katolikami a protestantami
7. Wrogość między luteranami a kalwinami od ogłoszenia Formuły zgody
8. Spory między luteranami a kalwinami zaostrzone przez wprowadzenie kalwinizmu w Hesji i elektoracie Branbenburgii
9. Pisma polemiczne przeciwko jezuitom. Pochodzenie zakonu. Przestępstwa ojców
10. Przestępstwa publiczne jezuitów. Tyranobójstwo

Rozdział XVI. Powszechny zamęt polityczny w dekadzie przed Wojną trzydziestoletnią

1. Warunki polityczno-religijne w cesarskich ziemiach dziedzicznych i ich znaczenie na stosunki w cesarstwie (1603-1609)
2. Spór o sukcesję w Julich-Kleve. Plany sojuszu i wielkiej ligi w sprawie obalenia domu Habsburgów (1609-1610)
3. Działania wojskowe i nowe plany sojuszników (1610)
4. Obronna Liga katolicka wobec Ligi protestanckiej. Projekt ligi katolicko-luterańskiej (1609-1610)
5. Nowe niepokoje w cesarskich ziemiach dziedzicznych. Zebranie elektorów w Norymberdze w 1611. Ostatni plan Rudolfa (1612)
6. Wybór cesarza Macieja (1612). Namiestnik nowego cesarza
7. Liga katolicka i protestancka (1612-1613)
8. Sejm w Ratyzbonie (1613)
9. Zamieszki i bunty w latach 1614-1616. Stany Generalne głównymi władcami w cesarstwie
10. Środki Ligi protestanckiej i niebezpieczne działania papistów. Rozwiązanie obronnej Ligi katolickiej (1614-1616)
11. Ugoda i sukcesja w cesarstwie. Gwałtowne działania Ligi protestanckiej (1615-1618)

Rozdział XVII. Sztuka plastyczna, muzyka i hymny kościelne

Wprowadzenie
1. Przegląd sztuki plastycznej średniowiecza
2. Wpływ rewolucji religijnej na sztukę. Doktryna antysztuki i ikonoklazm. Początek upadku sztuki
3. Sztuka w służbie polemik sekciarskich
4. Wpływ nowej szkoły antyczno-włoskiej. Jej charakter i dzieła. Wewnętrzne związki starej sztuki rodzimej z prawdziwym antykiem. Wpływ zdegenerowanego antyku. Renesans włoski a sztuka niemiecka
5. Pisarze, wspierający metodę antyczno-włoską
6. Architektura i rzeźba w stylu antyczno-włoskim. Pretensjonalność wielkich ludzi i książąt
7. Malarstwo i książęcy malarze dworscy
8. Miedzioryty i drzeworyty
9. Sztuki mniejsze i rzemiosło
10. Książęce kolekcje sztuki
11. Naturalizm w sztuce religijnej i przedstawieniach życia ludzi. Absurd i wulgaryzm
12. Muzyka oraz hymny i pieśni kościelne

Rozdział XVIII. Literatura popularna

1. Pieśni ludowe. Pieśni okolicznościowe i wzniosła, książęca poezja dworska. Meistergesang. Hans Sachs
2. Satyry i paszkwile. Przedstawienie czasów i obyczajów. Johann Fischart i jego obrona prześladowania czarownic

Rozdział XIX. Literatura dramatyczna

1. Dramaty religijne
2. Dramaty polemiczno-satyryczne. Diabeł na scenie
3. Sztuki świeckie. Obrazy czasów i moralności. Komedianci angielscy. Dramaty o mordach i niemoralności
4. Literatura lekka: żarty i romanse miłosne. Satyry. Pisma wrogie kobietom. Sztuka picia. Romanse o Amadisie
5. Książki o cudach i horrory
6. Literatura okultystyczna, magiczna i diabelska